Με τον Χάρη Βλαβιανό γνωριζόμαστε ελάχιστα. Αυτό καταλαβαίνω διαβάζοντάς το, ή, πριν λίγα χρόνια, διαβάζοντας το Αίμα νερό ( Πατάκης). Και αυτός για μένα δεν ξέρει σχεδόν τίποτε, εκτός από τα «επιφανειακά». Δεν του έχω μιλήσει ποτέ. Και όμως είναι σα να γνωριζόμαστε χρόνια. Έτσι αισθάνεται, φαντάζομαι, κι εκείνος.
Στα μέσα της δεκαετίας του ΄80 συμπέσαμε στην Αγγλία. Εγώ στο Κέιμπριτζ με εκπαιδευτική άδεια, αυτός στην Οξφόρδη για σπουδές, ιστορία και πολιτική θεωρία. Δεν μπορώ να θυμηθώ πώς γνωριστήκαμε, καταρχάς μάλλον εκ του μακρόθεν. Μου έστελνε ποιήματά του, του απαντούσα άμεσα, του έστελνα νομίζω και εγώ. Τα έχω όλα κρατημένα, αλλά δεν ανοίγω κουτιά με φωτογραφίες, γράμματα και τέτοια του παρελθόντος, φοβάμαι, το αναβάλλω συνέχεια.
Εν τέλει βρεθήκαμε μια μέρα στην Οξφόρδη (τα είχε αυτός κανονισμένα), διαβάσαμε ποιήματα ένα βράδυ, δε θυμάμαι πού, μάλλον σε κανένα κολέγιο, μπροστά σε κοινό. Η … ατραξιόν μας συνεχίστηκε και στο Μπέρμινχαμ, καλεσμένοι του Τζιόβα και της Σπανάκη. Την άλλη μέρα ήταν Χριστούγεννα, ο κόσμος στις γειτονιές πήγαινε από σπίτι σε σπίτι. Είχαμε κάνει μια βόλτα στο κέντρο, θυμάμαι κάτι γκρίζα δημόσια κτήρια … δωρικού ρυθμού -σαν τα περί την Τράπεζα της Ελλάδος στη Θεσσαλονίκη- και καταλήξαμε στο σπίτι του βυζαντινολόγου Bryer, αυτού που, ανάμεσα στα άλλα, έγραψε για την ιστορία του Πόντου. Όλοι οι καλεσμένοι μισομεθυσμένοι με κόκκινα κρασιά.
Είναι ζήτημα να συμπέσαμε άλλες δύο τρεις φορές , μία από τις οποίες ήταν στο Βαφοπούλειο, εκ του μακρόθεν, για την παρουσίαση μετάφρασής του έργου του Pound. Μια φορά μου βρήκε ένα δωμάτιο στην Αμοργό. Το ξαναλέω: για τα οικογενειακά του δεν άνοιξε ποτέ του το στόμα, ούτε εγώ. Τώρα που τα διαβάζω, θαυμάζω τους όποιους μηχανισμούς αποστασιοποίησης βρήκε για να μπορέσει να μη τον διαλύσουν. Να κάνει αυτές τις σοβαρές σπουδές αλλά και διατριβή κ.λπ. για τα του Εμφυλίου και να εμφανίσει με την επιστροφή του στην Ελλάδα αξιοζήλευτη εργογραφία (ποιητικές συλλογές, δοκίμια, πεζογραφία), πολυσχιδή εκδοτική δραστηριότητα και πολύ σημαντικό μεταφραστικό έργο μεγάλων του 20ού αι. (Έλιοτ, Πάουντ κ.ά.).
Συγκλονίστηκα με το Τώρα θα μιλήσω εγώ (Πατάκης 2020). Πρώτα η φωτογραφία της πεθαμένης από τα ναρκωτικά αδερφής του το 2017. Ένα αθώο, δυναμικό, χαμογελαστό αλλά και κουκλίστικο πρόσωπο που ατενίζει το μέλλον… Ο λόγος του είναι δραματικός χωρίς ποτέ να φθάνει στην υπερβολή. Μιλάει για λογαριασμό της. Αναδύει την ειλικρινή και πραγματική αγάπη των δύο αδελφών. Δεν προχωράει σε ψυχοαναλυτικού τύπου ερμηνείες, αφήνει τον αναγνώστη να βγάλει τα συμπεράσματά του. Ανακαλεί γεγονότα, καταδύεται στην άβυσσο των δικών του τύψεων για να τις εξορκίσει. Είμαι σίγουρος ότι το κείμενο αυτό παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον και για το αναγνωστικό κοινό των ειδικών: ψυχιάτρων, ψυχοθεραπευτών κ.λπ. Εννοείται και για ένα τεράστιο αναγνωστικό κοινό που με τον άλφα ή βήτα τρόπο έχει εμπλακεί με αυτή την προ αιώνων μάστιγα.
(Δεκέμβριος 2020)
