——— Δ Ι Λ Η Μ Μ Α Τ Α ———
Την περασμένη Τετάρτη ψάχνοντας να ταξινομήσει το υλικό και την υπόσταση/ουσία των αναμνήσεών του, συνέλαβε τη σκέψη του να στρέφεται γύρω από δύο κάθετους άξονες, ή για να το πούμε με μεγαλύτερη ακρίβεια την συνέλαβε να του δημιουργεί δύο συναισθήματα σε κάθετη σχέση μεταξύ τους. Του ήταν δύσκολο να τα προσδιορίσει, διότι ο νούς του εμπλουτισμένος και συσκοτισμένος απο γραφικές παραστάσεις και πάσης φύσεως ταξονομίες, προσπαθώντας επίμονα να καταλάβει τι ήταν αυτό που καθόριζε την έννοια της ανάμνησης, αποφάσισε ότι οι αναμνήσεις συνιστούν άπειρα μικρά ή μεγαλύτερα σημεία στο πεδίο το οποίο ορίζουν οι δύο κάθετοι αυτοί άξονες.
Ονόμασε τον οριζόντιο Μνήμη, διότι σκέφτηκε ότι η μνήμη, μας κατακλύζει με έναν οριζόντιο τρόπο, ο οποίος διευκολύνει την διάχυση του πόνου, της χαράς ή των αναγκών στα μέλη μας, είναι άραγε ευάλωτη, διότι το καθημερινό επιτάσσει κινήσεις οι οποίες την αναιρούν ή την εξαφανίζουν.
Τον κάθετο αποφάσισε να τον ονομάσει θύμιση κάπως αυθαίρετα είναι αλήθεια, γιατί θυμόταν ότι τον κατελάμβανε όταν έκανε μοναχικούς περιπάτους ή όταν περίμενε για ώρα στη στάση των λεωφορείων, ή όταν όρθιος εν πάσει περιπτώσει κύτταζε από τις γέφυρες την ροή των ποταμών στίς πόλεις που επισκεπτόταν.
Η θύμιση ερχόταν με κατακόρυφη πορεία απο τα μάτια στο στέρνο την κοιλιά και το υπογάστριο και διαχεόταν πέρα μακριά στά άκρα τα οποία ακινητούσαν.
Ήταν κι αυτή ευάλωτη στο καθημερινό γιατί η κίνηση έληγε την κυριαρχία της και την εξαφάνιζε.
Οι διαφορές τους άρχισαν να τον απασχολούν και κατέληξε στα παρακάτω:
Η μνήμη είναι κεντρόφυγη· είναι ισχυρή και έχει στρατηγική. Αυτή τής χρησιμεύει για να καθυποτάσσει τους μηχανισμούς της και όλη την ημέρα, να προσπαθεί να συναρτήσει τις πράξεις μας. Επεμβαίνει στην αλληλουχία των σκέψεών μας, αναλαμβάνει την συνεχή στήριξη της συνείδησης και είναι ανά πάσαν στιγμή προετοιμασμένη να δικαιολογήσει/αιτιολογήσει τις πράξεις μας καταδεικνύοντας την συνάφεια των τεκταινομένων. είναι ότι έχουμε και δεν έχουμε για να μπορούμε να ζούμε τώρα, με την βεβαιότητα ότι θα ζούμε αύριο αφού ζούσαμε χτές. αυτή η βεβαιότητα υπαγορεύει όλες τις κινήσεις και τα λόγια που τις συνδέουν μεταξύ τους και οι συνθήκες γίνονται ήσυχες και προβλέψιμες. στην ουσία αντλεί την ισχύ της απο την δυνατότητα να συνδέει τα γεγονότα χωρίς να τα εκχωρεί στους συνειρμούς τους.
Η θύμιση πάλι είναι κεντρομόλος· αρχίζει συνήθως με μια εικόνα η οποία ερήμην μας τολμάει μια σειρά αναγωγών σε άλλες εικόνες χωρίς καμμία απολύτως ανάγκη να τις συνδέσει μεταξύ τους. μιά απλή ξερολιθιά ορισμένου ύψους στην Κρήτη μπορεί αμέσως να παραθέσει στην ψυχή μας έναν πετρότοιχο της Ουαλλίας και να τον συνοδεύσει από όλη την τοιχογραφία της νεότητας όπου θαυμαστά συνυπάρχουν το χρυσό του απογεύματος με μια κωνική στέγη, με την διαρκή απουσία του βλέμματός του, και το μπλέ των βημάτων της κάθετα στον ορίζοντα.
Έχει επίσης την ιδιότητα να είναι αναπόφευκτη. μπορεί να αρχίζει απο τον ορίζοντα, απο έναν μακρινό παρατεταμένο ή διακεκομμένο ήχο, από ένα κενό στο στέρνο, ή απο ένα τεμάχιο δύσης το οποίο φλέγεται ακριβώς απέναντι όπου συγκλίνουν δύο λόφοι.
Θυμηθείτε, όπως είπαμε, ότι κι αυτή είναι ευάλωτη, διότι η υπόστασή της συναρτάται με την ακινησία, αδιάφορο αν εκπορεύεται αυτής ή την προκαλεί.
Αίφνης λοιπόν ο φίλος μας σκέφτηκε, ότι η μνήμη και η θύμηση είναι δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα, φτιαγμένα απ’ την ίδια ακριβώς ανάκληση, προορισμένα η μεν μνήμη να τροφοδοτεί την θύμιση με επιχειρήματα και ως εκ τούτου να την επιμηκύνει ή να την κολοβώνει, η δε θύμηση, συνοδευόμενη απο ήσυχες ανάσες, αραιώνει την μνήμη, την κάνει ίσως να χάνει την αξιοπιστία της, της προσδίδει μια γλυκόπικρη θολερότητα και κάπως ρευστά χρώματα.
Ξέρετε βέβαια ότι το ίδιο γεγονός όταν μας επισκέπτεται αργά τη νύχτα, έχει πάντοτε πιό κοντινά χρώματα σαν το σκοτάδι να το φωτίζει, μια ανάγλυφη οδύνη, ήχο που το συνοδεύει, αλληλουχίες επιφωνημάτων και προτάσεις που το διασχίζουν και ίσως το διαρρηγνύουν, ενω τα πρωινά, μάς επισκέπτεται γρήγορα και διδιάστατα εξαερούμενο μεταξύ δράσης και μετάβασης. άν αποφασίσει να εμφανιστεί το απόγευμα πάλι, βάφεται κιτρινο κρατάει πολύ και μας απομονώνει από τους γύρω μας.
Αυτά όλα συνδέονται με τη στάση το σώματος, τον ρυθμό της αναπνοής, κ.ο.κ. ας πούμε, άν κανείς θυμηθεί ένα κοπάδι άσπρα πουλιά τα οποία θεώρησε καινοφανές ουράνιο φαινόμενο, αλλά τα κατάλαβε από την αιφνίδια λάμψη των φτερών τους κόντρα στον ήλιο και πάνω στη πλαγιά του Ψηλορείτη, θα δεί ότι η εικόνα τους βράδυνε την αναπνοή του ακριβώς επειδή γεννήθηκε σαν υποψία.. αυτή επαληθεύτηκε από το στερεό γαλάζιο και τα ελαιόδεντρα και το θέμα έληξε με την επαναφορά της αναπνοής στα συνήθη επίπεδα.
Αυτές λοιπόν τις κουκίδες επαναφοράς στο παρελθόν ονόμασε αναμνήσεις, και τις επιφόρτισε με το καθήκον να περιπολούν ανάμεσα στη μνήμη και τη θύμιση να του καλύπτουν με ζωηρές εκφράσεις το πρόσωπο και να τον βγάζουν από τη δύσκολη θέση όταν πλήττει ανάμεσα στους ανθρώπους.
