ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Κωστής Παπαγιώργης

Τον γνώ­ρι­σα στην Καλ­λι­δρο­μί­ου, το 1980. Εί­χε τό­τε κα­τσα­ρό, βα­θυ­κά­στα­νο μαλ­λί και πλού­σιο μου­στά­κι. Βλέμ­μα σαν βρα­χνό blues, αγέ­ρω­χα ητ­τη­μέ­νο, αλ­λά ητ­τη­μέ­νο όχι σε μά­χη ή σε πό­λε­μο, ητ­τη­μέ­νο από θέ­ση, από το­πο­θέ­τη­ση, ύστε­ρα από σο­φή από­φα­ση, ητ­τη­μέ­νο μπρο­στά στον πε­λώ­ριο πλού­το και το συ­ντρι­πτι­κό χά­ος του πα­ρελ­θό­ντος της αν­θρω­πό­τη­τας. Αυ­τό το πα­ρελ­θόν της αν­θρω­πό­τη­τας μο­χθού­σε αγρί­ως ο Κω­στής να το γνω­ρί­σει και να το κα­τα­νο­ή­σει. Ένα τέ­τοιο εγ­χεί­ρη­μα εί­ναι απ’ την αρ­χή κα­τα­δι­κα­σμέ­νο. Και κα­τα­δι­κα­στι­κό. Σε τσα­κί­ζει. Αξί­ζει όμως να το τολ­μή­σεις.

Ήταν ο πιο τρυ­φε­ρός ανά­με­σά μας. Κα­μω­νό­ταν τον κυ­νι­κό, αλ­λά ήταν καρ­δού­λα. Δεν μπλέ­χτη­κε σε κα­μία από τις πά­μπολ­λες ίντρι­γκες της Σό­λω­νος. Τρι­κλο­πο­διές δεν έβα­λε, πο­τέ και σε κα­νέ­ναν. Υπήρ­ξε, του­να­ντί­ον, γεν­ναιό­δω­ρος, χω­ρίς να το κά­νει θέ­μα. Κά­μπο­σοι συγ­γρα­φείς οφεί­λουν στον Κω­στή το ότι εκ­δο­θή­κα­νε, και μά­λι­στα με επι­τυ­χία. Κι ακό­μα, και κυ­ρί­ως, οφεί­λου­με στον Κω­στή το ότι ανα­νε­ώ­θη­κε το εν­δια­φέ­ρον για το δο­κί­μιο, το δύ­σκο­λο εί­δος που δια­κό­νη­σε δυ­να­τά.

Το τι χρω­στά­με στα βι­βλία που με­τέ­φρα­σε εί­ναι ανυ­πο­λό­γι­στο (πρό­χει­ρα θυ­μί­ζω: Μι­σέλ Φου­κώ, Εμ­μα­νου­έλ Λε­βι­νάς, Φραν­σουά Σα­τλέ, Ρε­νέ Ζι­ράρ, Εμίλ Σιο­ράν). Το τι χρω­στά­με στα όσα έγρα­ψε για τη Μέ­θη, τους Ξυ­λο­δαρ­μούς, την Απο­τυ­χία, τον Εαυ­τό, το Βά­δι­σμα, αλ­λά και για τον Όμη­ρο, τον Χάι­ντε­γκερ, τον Πα­πα­δια­μά­ντη, τον Χέ­γκελ, τον Βα­κα­λό­που­λο εί­ναι τό­σο πο­λύ­τι­μο που δεν μπο­ρώ να το πω εδώ με λέ­ξεις. Ας επα­να­λά­βω μο­νά­χα τα λό­για του Λά­γιου, στη Νέα Εστία, δε­κα­πέ­ντε χρό­νια πριν: «Ο Πα­πα­γιώρ­γης εί­ναι μα­κράν ο κα­λύ­τε­ρος πε­ζο­γρά­φος τα τε­λευ­ταία τριά­ντα σα­ρά­ντα χρό­νια».

Για το αφιέ­ρω­μα του «Χάρ­τη» στον Κω­στή Πα­πα­γιώρ­γη, προ­τί­μη­σα να δώ­σω το λό­γο σε νε­ό­τε­ρους φί­λους και με­λε­τη­τές του, όπως οι Δη­μή­τρης Κα­ρά­μπε­λας, Διο­νύ­σης Μα­ρί­νος, Νι­κή­τας Σι­νιό­σο­γλου και Δη­μή­τρης-Χρυ­σός Το­μα­ράς. Ένας πα­ρι­σι­νός «συ­γκά­τοι­κος», ο Δη­μο­σθέ­νης Αγρα­φιώ­της, δύο πα­λιές κα­ρα­βά­νες, φί­λοι και ομο­τρά­πε­ζοι του Κω­στή, ο Θά­νος Στα­θό­που­λος και ο υπο­γρά­φων, όσο κι αν φρο­ντί­ζουν να δια­τη­ρούν τις απο­στά­σεις, δεν απο­φεύ­γουν τις προ­σω­πι­κές λυγ­μι­κές νό­τες.

^{Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης}

Ο Κω­στής Πα­πα­γιώρ­γης γεν­νή­θη­κε το 1947 στο Νε­ο­χώ­ριο Υπά­της. Έζη­σε τα παι­δι­κά του χρό­νια στην Πα­ρα­λία Κύ­μης, όπου υπη­ρε­τού­σε ως δά­σκα­λος ο πα­τέ­ρας του, και εν συ­νε­χεία στην Αθή­να (Χα­λάν­δρι), στη Θεσ­σα­λο­νί­κη, στο Πα­ρί­σι (1968-1975) και πά­λι στην Αθή­να (Εξάρ­χεια).

Εξέ­δω­σε μια σει­ρά δο­κι­μί­ων εμπνευ­σμέ­νων από την κλα­σι­κή αρ­χαιό­τη­τα και από το βίο του ση­με­ρι­νού κα­θη­με­ρι­νού αν­θρώ­που, κα­θώς και έρ­γα που αφο­ρού­σαν έμ­με­σα ή άμε­σα το φρό­νη­μα του Νε­ο­έλ­λη­να. Επί­σης επι­δό­θη­κε με αξιο­ζή­λευ­τη δει­νό­τη­τα στις με­τα­φρά­σεις ση­μα­ντι­κών φι­λο­σό­φων και δια­νοη­τών (με­τα­ξύ άλ­λων Σαρτρ, Σιο­ράν, Ντε­ρι­ντά, Ρι­κέρ, Κίρ­κε­γκωρ, Φου­κώ, Λε­βι­νάς).

Δι­ηύ­θυ­νε τις σει­ρές «Ελάσ­σο­να Φι­λο­σο­φι­κά», «Μεί­ζο­να Φι­λο­σο­φι­κά» και «Μέ­γι­στα Φι­λο­σο­φι­κά» των εκδ. Κα­στα­νιώ­τη ενώ, πα­λαιό­τε­ρα τη φι­λο­σο­φι­κή σει­ρά «Δο­κί­μια» των εκδ. Ρο­ές. Συ­νερ­γά­στη­κε με πε­ριο­δι­κά (Αθη­νό­ρα­μα, Το Δέ­ντρο, Αντί κ.ά.), εφη­με­ρί­δες (Lifo, Επεν­δυ­τής, Κό­σμος του Επεν­δυ­τή, Απο­γευ­μα­τι­νή), κα­θώς και με πόρ­ταλ στο δια­δί­κτυο (matrix24.gr και Protagon).

Το 2002 τι­μή­θη­κε με το Κρα­τι­κό Λο­γο­τε­χνι­κό Βρα­βείο Μαρ­τυ­ρί­ας-Χρο­νι­κού για το βι­βλίο του Κα­νέλ­λος Δε­λη­γιάν­νης. Ήταν πα­ντρε­μέ­νος με τη Ρά­νια Στα­θο­πού­λου. Έφυ­γε από τη ζωή στις 21 Μαρ­τί­ου 2014.

[Αρ­χείο εκδ. Κα­στα­νιώ­τη]

ΒΙ­ΒΛΙΟ­ΓΡΑ­ΦΙΑ ΚΩ­ΣΤΗ ΠΑ­ΠΑ­ΓΙΩΡ­ΓΗ

(με βά­ση στοι­χεία της Βι­βλιο­νετ)

(στις εκδ. Κα­στα­νιώ­τη)
(2020) Τα βι­βλία των άλ­λων 1: Έλ­λη­νες συγ­γρα­φείς
(2018) Ζώ­ντες και τε­θνε­ώ­τες
(2016) Ο εαυ­τός
(2014) Υπε­ρα­στι­κά
(2008) Πε­ρί μέ­θης
(2008) Πε­ρί μνή­μης
(2006) Κέ­ντρο δη­λη­τη­ριά­σε­ων
(2006) Τρία μου­στά­κια
(2005) Εμ­μα­νου­ήλ Ξάν­θος
(2004) Τα γε­λα­στά ζώα
(2003) Τα κα­πά­κια
(2002) Κα­νέλ­λος Δε­λη­γιάν­νης
(2000) Ο Χέ­γκελ και η γερ­μα­νι­κή επα­νά­στα­ση
(1998) Η κόκ­κι­νη αλε­πού. Οι ξυ­λο­δαρ­μοί
(1998) Σύν­δρο­μο αγο­ρα­φο­βί­ας
(1997) Αλέ­ξαν­δρος Αδα­μα­ντί­ου Εμ­μα­νου­ήλ
(1996) Ίμε­ρος και κλι­νο­πά­λη
(1996) Λά­δια ξί­δια
(1995) Ζώ­ντες και τε­θνε­ώ­τες
(1995) Σω­κρά­της, ο νο­μο­θέ­της που αυ­το­κτο­νεί
(1994) Γεια σου, Αση­μά­κη
(1994) Μυ­στι­κά της συ­μπά­θειας
(1993) Η ομη­ρι­κή μά­χη
(1990) Ντο­στο­γιέφ­σκι
(1990) Σια­μαία και ετε­ρο­θα­λή
(1988, εκδ. Εξά­ντας) Ο νο­μο­θέ­της που αυ­το­κτο­νεί

Συμ­με­το­χή σε συλ­λο­γι­κά έρ­γα

(2018) Λί­γη ιστο­ρία της νε­ο­ελ­λη­νι­κής λο­γο­τε­χνί­ας (Γα­βρι­η­λί­δης)
(2007) Αχιλ­λέ­ας Χρη­στί­δης: Προ­σω­πο­γρα­φί­ες (Κα­στα­νιώ­της)
(2003) Νί­κος Πα­να­γιω­τό­που­λος (Αι­γό­κε­ρως)
(2000) Χρή­στος Βα­κα­λό­που­λος, Φε­στι­βάλ Κι­νη­μα­το­γρά­φου Θεσ­σα­λο­νί­κης (Κα­στα­νιώ­της)
(1998) Santé (Ύψι­λον)
(1991) Τρία πορ­τρέ­τα (Κα­στα­νιώ­της)

Με­τα­φρά­σεις

Honoré de Balzac, Η αν­θρώ­πι­νη κω­μω­δία [αν­θο­λό­γη­ση, με­τά­φρα­ση] (Κα­στα­νιώ­της)
René Girard, Η βία και το ιε­ρό (Πλέ­θρον)
Emile Michel Cioran, Στο­χα­σμοί (Εξά­ντας)
Jacques Derrida, Τρέ­λα και φι­λο­σο­φία (Ολ­κός)
Jean-François Lyotard, Η με­τα­μο­ντέρ­να κα­τά­στα­ση (Γνώ­ση)
Michel Foucault, Οι λέ­ξεις και τα πράγ­μα­τα (Γνώ­ση)
Blaise Pascal, Σκέ­ψεις [με­τά­φρα­ση, επι­μέ­λεια σει­ράς] (Κα­στα­νιώ­της)
Συλ­λο­γι­κό έρ­γο, Συ­ζη­τή­σεις με φι­λο­σό­φους (Με­λά­νι)
Emmanuel Lévinas, Ηθι­κή και άπει­ρο (Ίν­δι­κτος)
Jean–Paul Sartre,  Το Εί­ναι και το Μη­δέν (Πα­πα­ζή­σης)
Συλ­λο­γι­κό έρ­γο, Η φι­λο­σο­φία (Γνώ­ση)
Jean Starobinski, Ζαν-Ζακ Ρου­σώ. Η δια­φά­νεια και το εμπό­διο (Ελ­λη­νι­κά Γράμ­μα­τα)
Henri Bergson, Η δη­μιουρ­γι­κή εξέ­λι­ξη (Πό­λις)
Emile Michel Cioran, Ο Σιο­ράν μι­λά­ει για τον Σιο­ράν (Printa)
Jacques Derrida, Μαρξ και υιοί (Εκ­κρε­μές)
Monique Canto-Sperber, Σο­σια­λι­σμός και Φι­λε­λευ­θε­ρι­σμός (Πό­λις)
Jacques, Derrida,  Η γρα­φή και η δια­φο­ρά [με­τά­φρα­ση, επι­μέ­λεια σει­ράς] (Κα­στα­νιώ­της)
Max Scheler, Θά­να­τος και με­τά θά­να­τον ζωή [με­τά­φρα­ση, επι­μέ­λεια σει­ράς] (Κα­στα­νιώ­της)
Ernst Jünger,  Ναρ­κω­τι­κά και μέ­θη (Ίν­δι­κτος)
André Glucksmann, Ο Ντο­στο­γιέβ­σκη στο Μαν­χά­ταν (Γκο­βό­στης)
Max Scheler, Φύ­ση και μορ­φές της συ­μπά­θειας [με­τά­φρα­ση, επι­μέ­λεια σει­ράς] (Κα­στα­νιώ­της)
François Jullien, Από την Ελ­λά­δα στην Κί­να (Εξά­ντας)
Max Scheler, Ο μνη­σί­κα­κος άν­θρω­πος (Ίν­δι­κτος)
Jean-Michel Besnier, Ιστο­ρία της νε­ω­τε­ρι­κής και σύγ­χρο­νης φι­λο­σο­φί­ας [με­τά­φρα­ση, επι­μέ­λεια σει­ράς] (Κα­στα­νιώ­της)
Georges Bataille, Ο ερω­τι­σμός (Ίν­δι­κτος)
Auguste Comte, Έκ­κλη­ση στους συ­ντη­ρη­τι­κούς [με­τά­φρα­ση, επι­μέ­λεια σει­ράς] (Κα­στα­νιώ­της)
Blaise Pascal, Σκέ­ψεις [με­τά­φρα­ση, επι­μέ­λεια σει­ράς] (Κα­στα­νιώ­της)
Søren Kierkegaard, Ασθέ­νεια προς θά­να­τον [με­τά­φρα­ση, επι­μέ­λεια σει­ράς] (Κα­στα­νιώ­της)
Antoine Arnauld, Γε­νι­κή και λε­λο­γι­σμέ­νη γραμ­μα­τι­κή του Πορ-Ρουα­γιάλ [με­τά­φρα­ση, επι­μέ­λεια σει­ράς] (Κα­στα­νιώ­της)
Jean-Jacques Rousseau, Δο­κί­μιο πε­ρί κα­τα­γω­γής των γλωσ­σών [με­τά­φρα­ση, επι­μέ­λεια σει­ράς] (Κα­στα­νιώ­της)
Paul Ricoeur, Η ζω­ντα­νή με­τα­φο­ρά (Κρι­τι­κή)
Gilles Deleuze, Κάφ­κα [με­τά­φρα­ση, επι­μέ­λεια σει­ράς] (Κα­στα­νιώ­της)
Henri Bergson, Τα άμε­σα δε­δο­μέ­να της συ­νεί­δη­σης [με­τά­φρα­ση, επι­μέ­λεια σει­ράς] (Κα­στα­νιώ­της)
Søren Kierkegaard, Φι­λο­σο­φι­κά ψι­χία ή κνή­σμα­τα και πε­ρι­τμή­μα­τα [με­τά­φρα­ση, επι­μέ­λεια σει­ράς] (Κα­στα­νιώ­της)
Gaston Bachelard, Η επο­πτεία της στιγ­μής [με­τά­φρα­ση, επι­μέ­λεια σει­ράς] (Κα­στα­νιώ­της)
Michel Senellart, Η τέ­χνη του κυ­βερ­νάν (Κα­στα­νιώ­της)
Jacques Derrida, Η φω­νή και το φαι­νό­με­νο (Ολ­κός)
Πέ­τρος Κουλ­μά­σης, Οι πο­λί­τες του κό­σμου (Κα­στα­νιώ­της)
Emmanuel Lévinas, Από την ύπαρ­ξη στο υπάρ­χον (Ίν­δι­κτος)
Jacques Derrida, Η έν­νοια του αρ­χεί­ου (Εκ­κρε­μές)
Jacques Derrida, Φα­ντά­σμα­τα του Μαρξ (Εκ­κρε­μές)
Baron de-Montesquieu, Το πνεύ­μα των νό­μων (Γνώ­ση)
René Girard, Σαίξ­πηρ (Εξά­ντας)
René Girard, Το εξι­λα­στή­ριο θύ­μα (Εξά­ντας)
Jacques Derrida, Πε­ρί γραμ­μα­το­λο­γί­ας (Γνώ­ση)
Emmanuel Lévinas, Ολό­τη­τα και άπει­ρο (Εξά­ντας)
Marcel Régnier, Encyclopédie de la Pléiade. Ιστο­ρία της φι­λο­σο­φί­ας, Μορ­φω­τι­κό Ίδρυ­μα Εθνι­κής Τρα­πέ­ζης
Emile Michel Cioran, Εγκόλ­πιο ανα­σκο­λο­πι­σμού (Εξά­ντας)
Michel Foucault, Η αρ­χαιο­λο­γία της γνώ­σης (Πλέ­θρον)
Lucien Goldmann, Δια­λε­κτι­κές έρευ­νες (Γνώ­ση)
Georges Bataille, Ηλια­κός πρω­κτός (Νε­φέ­λη)
(1978) Vincent, Jean - Marie, Η σχο­λή της Φραν­κφούρ­της και η κρι­τι­κή θε­ω­ρία (Επί­κου­ρος)
Jean-Paul Sartre, Το Εί­ναι και το Μη­δέν (Πα­πα­ζή­σης)

Λοι­ποί τί­τλοι

George Berkeley, Δο­κί­μιο για μια νέα θε­ω­ρία της όρα­σης [επι­μέ­λεια σει­ράς] (Κα­στα­νιώ­της)
Αλέ­ξαν­δρος Πα­πα­δια­μά­ντης, Δι­η­γή­μα­τα, Ίν­δι­κτος [επι­μέ­λεια]
Clément Rossét, Η αρ­χή της ωμό­τη­τας [επι­μέ­λεια σει­ράς] (Κα­στα­νιώ­της)
Étienne Bonnot de Condillac,  Δο­κί­μιο πε­ρί της κα­τα­γω­γής των αν­θρω­πί­νων γνώ­σε­ων [επι­μέ­λεια σει­ράς] (Κα­στα­νιώ­της)
Nicolai Berdyaev, Ο χρι­στια­νι­σμός και η πά­λη των τά­ξε­ων [επι­μέ­λεια σει­ράς] (Κα­στα­νιώ­της)
Joseph De Maistre, Κα­τά της γαλ­λι­κής επα­να­στά­σε­ως [επι­μέ­λεια σει­ράς] (Κα­στα­νιώ­της)
Nicolas Malebranche, Διά­λο­γος χρι­στια­νού και κι­νέ­ζου φι­λο­σό­φου [επι­μέ­λεια σει­ράς] (Κα­στα­νιώ­της)
Dostojevskij, Χει­με­ρι­νές ση­μειώ­σεις πά­νω σε κα­λο­και­ρι­νές εντυ­πώ­σεις [επι­μέ­λεια σει­ράς] (Κα­στα­νιώ­της)
Honoré de Balzac, Ση­μειω­μα­τά­ριο της αν­θρώ­πι­νης κω­μω­δί­ας, [αν­θο­λό­γη­ση] (Μπά­στας)
Στέ­λιος Ράμ­φος, Νό­στος, [επι­μέ­λεια σει­ράς] Ρο­ές

_______________________________________________________________

Συ­ντο­νι­σμός αφιε­ρώ­μα­τος: Γιώρ­γος-Ίκα­ρος Μπα­μπα­σά­κης

_______________________________________________________________