Ρίτσαρντ Μπέρενγκαρτεν: «Σονέτα για το Τίποτα»

Ο Χρόνος είναι τύχη, θες δεν θες.
Έξω απ’ αυτή την σύμπτωση οι πιθανότητες
εκτείνονται απ’ το τίποτα ως το μηδέν. Σπρώχνουμε οι θνητοί
την τύχη μας, σαν τους δρομείς που ξεχωρίζουν, αλλ’ είμαστε Θεοί;
Αν πέσαμε στη ζωή από παιχνίδι ή παντομίμα
μόλις και μετά βίας σε γνώριμο κενό
άχρονο κι άκαιρο, πριν απ’ τον χρόνο
όπου τα περασμένα του παρελθόντος
είχαν (ή έχουν, ή ακόμα θά ’χουν) γυρίσει, όντως
σε λάμψη ψηλαφητή –σε κάποια λόξα
τόσο απλωμένη, όπως πόλη με φλεγόμενα τόξα
μέρα θρυμματισμένη – του μύθου μας τα έσχατα
γινωμένα καπνός –άραγε θά ’χουμε τύχη μετά
ν’ αστράφτουμε, έξω απ’ το είναι,
στης λάμψης μας την δόξα;

Ο χώρος μου – ένα τίποτα
μηδενικό αρπαγμένο
πρίν ή μετά την σκέψη περικυκλωμένο.
Κι ο χρόνος μου – ένα δίχτυ μπερδεμένο
από απώλεια κι απειλή σταυροπλεγμένο.
Όσο για την ελπίδα μου – χορδή τεζαρισμένη
από τον πόνο σπαρταρά
γύρω από τόσα πράγματα.
Α, κι η δουλειά μου – για μία λέξη
ανήκουστη, αζωγράφιστη
ο νούς ο φασουλής όσο και να χορέψει
σχοινιά, κλουβιά, συρματοπλέγματα
αιχμαλωτίζουν πάθη, λυσσαγμένα κι έμφυτα.

Σε τούτα εδώ τα ποιήματα
περνούν ψυχή και σώμα
κι οι σκέψεις και το πνεύμα ακόμα –
έξω δεν μένει τίποτα.
Κι ό,τι μικρότερο ή λιγότερο
δεν θά ’ναι παρά ανόητο.
Όμως μετά η αμφιβολία γλιστρά –
δεν έχω δώσει το είναι μου
τον πυρετό που εντός μου με τρυγά –
στου ποιήματος την κλήση. Του
προσφέρω την υστάτη μου πνοή
ετούτη την νεκρή βοή,
για χάρη της ανοίγω δρόμο
μέσα σου θάνατε, της ζωής τον νόμο.

Ο Ρίτσαρντ Μπέρενγκαρτεν είναι γνωστός στην Ελλάδα ως Richard Burns, από το βιβλίο ποιημάτων του, εμπνευσμένο από την ποίηση του Σεφέρη και μεταφρασμένο από τους Νάσο Βαγενά και Ηλία Λάγιο (Μαύρο φως: Ποιήματα εις μνήμην Γιώργου Σεφέρη, Gutenberg - Τυπωθήτω 2005). Ποιητής πολλών ποιητικών συλλογών ή συνθετικών έργων, επέστρεψε στο οικογενειακό του επώνυμο Berengarten το 2008, υπό το οποίο αναδημοσίευσε τα παλαιότερα βιβλία του και έκτοτε δημοσιεύει τα νέα. Με τα σημαντικότερα έργα του (Inhabitable Space, 1976· The Manager, 2001· The Blue Butterfly, 2006 κ. ά.) αναδεικνύεται ποιητής ευρωπαϊκού διαμετρήματος. Τα τρία σονέτα του που μεταφράζονται εδώ, ανήκουν στο τελευταίο βιβλίο του Notness/Sonnets, που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2015. Το πρώτο σονέτο υπό τον τίτλο Λάμψη ψηλαφητή είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Ηλία Λάγιου.

O Richard Berengarten γεννήθηκε το 1943, σε οικογένεια μουσικών. Έχει γράψει πολλά ποιητικά βιβλία, ανάμεσα τους τα The Easter Rising 1967 (1969), Avebury (1971), The Manager (2001), Book With No Back Cover (2003), Under Balkan Light (2008). Έχει τιμηθεί με σημαντικά λογοτεχνικά βραβεία και συνεργάζεται με τα κολέγια Ντάουνινγκ και Corpus Christi του πανεπιστημίου του Καίμπριτζ, πόλης στην οποία ζει. Προ διετίας εκδόθηκε ένα βιβλίο με συνεντεύξεις του για ζητήματα της ποιητικής τέχνης (Richard Berengarten: A Portrait in Inter-Views, 2017).

ΒΡΕΙΤΕ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ Δημήτρη Κοσμόπουλου ΣΤΟΝ ΙΑΝΟ.