Νούρι αλ Τζαράχ: «Μια βάρκα για τη Λέσβο» & άλλα ποιήματα

(Τρα­γού­δι)

Δρα­πε­τεύω από το θά­να­το στην κα­ρό­τσα του θα­νά­του.
Ο ου­ρα­νός με εκτο­ξεύ­ει μα­κριά με σκι­σμέ­να φτε­ρά.
Πέ­φτω με θό­ρυ­βο στο αί­μα μου
και
στο δι­κό της
αί­μα.
Κα­ταρ­ρέω
και κερ­δί­ζω την απου­σία μου.
Και τώ­ρα στη Δα­μα­σκό
έχω δυο φω­το­γρα­φί­ες.
Στη πρώ­τη,
μια γρο­θιά σπά­ει την πόρ­τα,
αι­μορ­ρα­γεί.
Στην άλ­λη, ένα μα­τω­μέ­νο μέ­τω­πο
τη βρο­ντο­χτυ­πά­ει ακό­μα.
Ενώ εγώ,
όπως με βλέ­πω στην ει­κό­να,
βρί­σκο­μαι στο έδα­φος, πρη­νής
και κοι­τά­ζω προς το πε­πρω­μέ­νο μου.

Πε­ρί­με­να ένα γράμ­μα από μια άλ­λη πό­λη.
Πε­ρί­με­να τον ήλιο να έλ­θει σε μια επι­στο­λή
και το φεγ­γά­ρι σε μιαν άλ­λη.
Όμως άν­θρω­ποι σκιές, άν­θρω­ποι σκό­νη
σκο­τεί­νια­σαν τη μέ­ρα σου και σκόρ­πι­σαν.
Και τώ­ρα, η δο­λο­φο­νη­μέ­νη νύ­χτα κρύ­βε­ται
στο πνιγ­μέ­νο μας σκο­τά­δι.
Ο ήλιος και το φεγ­γά­ρι,
δυο αδέλ­φια εξα­ντλη­μέ­να.
Αν ήσουν παι­δί του αδύ­να­του χε­ριού μου…
Αν ήσουν το νυ­σταγ­μέ­νο βλέμ­μα μου…
Μά­τι που βλέ­πει και δα­κρύ­ζει…
Μα ήσουν σιω­πή ξα­πλω­μέ­νη στο γρα­σί­δι…
Μυ­στή­ριο μιας σύ­ντο­μης στιγ­μής.
Η ημέ­ρα σου,
μια μοί­ρα που ουρ­λιά­ζει
«Πε­πρω­μέ­νο»
Και η ζωή σου
βρο­χή μέ­σα στη νύ­χτα.

H προει­δο­ποί­η­ση / Το κά­λε­σμα της Σαπ­φούς

Σύ­ριοι εξα­ντλη­μέ­νοι, εσείς που τρέ­με­τε από το κρύο στις ακτές. Εσείς που πε­ρι­πλα­νιέ­στε, σε όλα τα μή­κη και τα πλά­τη της γης. Μη γε­μί­ζε­τε τις τσέ­πες σας με το χώ­μα των νε­κρών. Εγκα­τα­λείψ­τε ετού­τη τη γη, για να ζή­σε­τε. Πε­θά­νε­τε με­τα­φο­ρι­κά, όχι αλη­θι­νά… Αφή­στε τη γλώσ­σα να σας θά­ψει στις πε­ρι­γρα­φές και στα επί­θε­τα. Μην ξε­ψυ­χά­τε και μη θά­βε­στε στο χώ­μα. Το χώ­μα δεν έχει μνή­μη, πα­ρά μό­νο τη σιω­πή. Τα­ξι­δέ­ψε­τε με τις βάρ­κες προς κά­θε κα­τεύ­θυν­ση και κερ­δί­στε τον ορυ­μα­γδό, την οχλα­γω­γία της ψυ­χής σας. Με­τά την κα­ται­γί­δα και τη συ­ντρι­βή, ση­κω­θεί­τε πά­νω. Εγερ­θεί­τε, σε κά­θε γλώσ­σα, σε κά­θε βι­βλίο, σε κά­θε επο­χή, και σε κά­θε φα­ντα­σία. Εξυ­ψω­θεί­τε πα­ντού και λάμ­ψε­τε, όπως η αστρα­πή ανά­με­σα στα δέ­ντρα.

Λον­δί­νο 2015-2016

(Λέ­σβος 2016)

Κα­νέ­να άλο­γο δεν επέ­στρε­ψε από εκεί­νο το βου­νό.
Και κά­θε αγό­ρι που κα­τά­φε­ρε να φτά­σει σ’ αυ­τήν εδώ την κο­ρυ­φή
Τ’ αρ­πά­ζει ο άνε­μος, κι απα­γά­γει την ηχώ του.
Κα­νέ­να άλο­γο και κα­νέ­να αγό­ρι δεν επέ­στρε­ψε πο­τέ από αυ­τήν εδώ την κο­ρυ­φή.

Αφή­νω το μπλε του ου­ρα­νού
να κά­νει τον πε­ρί­πα­τό του στο λι­μά­νι,
και σκαρ­φα­λώ­νω στο βου­νό,
με μια σπα­σμέ­νη βάρ­κα,
και ένα κλα­δί πι­κρο­δάφ­νης.
Φτά­νο­ντας στο κά­στρο, ψά­χνω
να βρω το δέ­ντρο των ευ­χών.
Πε­ρι­φέ­ρο­μαι
με σχι­σμέ­νη ικε­σία
και κομ­μα­τια­σμέ­νη καρ­διά.
Πε­ρι­πλα­νιέ­μαι ακό­μα
Σε ποιον μπο­ρώ να ομο­λο­γή­σω τον πό­νο μου
σε ποιον να αφη­γη­θώ όλα εκεί­να που έζη­σα και εί­δα;
Τί­πο­τα δεν υπάρ­χει εδώ
πέ­ρα από σκι­σμέ­να απο­κόμ­μα­τα
Σαν τα που­λιά
φτε­ρου­γί­ζουν στον αέ­ρα.
Εί­ναι τα γράμ­μα­τα που άφη­σαν πί­σω τους
αγό­ρια και κο­ρί­τσια
από τη Συ­ρία.
κα­τα­τρεγ­μέ­νοι Κούρ­δοι και Για­ζί­ντι
κι απελ­πι­σμέ­νοι Πα­λαι­στί­νιοι…
Μου­σουλ­μά­νοι, Χρι­στια­νοί και όλοι
εκεί­νοι που δρα­πε­τεύ­ουν από τις φλε­γό­με­νες πό­λεις
ή κα­τα­βρο­χθί­ζο­νται απ’ την πα­νώ­λη.
Βα­δί­ζω ανά­με­σα στα συ­ντρίμ­μια του φω­τός
ανά­με­σα στα ουρ­λια­χτά του ανέ­μου
για να συ­να­ντή­σω εδώ
τον άνε­μο του πε­πρω­μέ­νου μου.
Στο όνει­ρο της Δα­μα­σκού
μια επι­τύμ­βια στή­λη
υψώ­νε­ται στο βου­νό
Χα­ρά­ζω πά­νω της
το νε­α­νι­κό μου όνο­μα
και μια αι­μα­τη­ρή επι­γρα­φή
«Εδώ οι τέσ­σε­ρις άνε­μοι έθα­ψαν τον ανα­το­λί­τη πρό­σφυ­γα,
πριν από χί­λια χρό­νια, όταν τον πρό­λα­βε η πλημ­μυ­ρί­δα».

Σύ­ριοι στη σκιά της Ακρό­πο­λης

Δεν υπάρ­χει αέ­ρας στην Αθή­να,
δεν υπάρ­χει τί­πο­τα στο δρό­μο
πέ­ρα από τις σκιές εκεί­νων
που κά­θο­νται σ’ ένα κα­φε­νείο.
Πί­νουν τσάι,
και η Ακρό­πο­λη
προ­βά­λει πί­σω από τις πλά­τες τους,
χαϊ­δεύ­ο­ντας με θλί­ψη τα ισχνά κορ­μιά τους…
Άρα­γε εί­ναι νέ­οι από τη Συ­ρία,
ή αρ­χαί­οι τυ­χο­διώ­κτες που πε­ρι­μέ­νουν
το κα­ρά­βι για την Ατλα­ντί­δα;
Νε­α­ροί άν­δρες με μι­κρά σα­κί­δια στην πλά­τη
Πε­ρι­φέ­ρο­νται εδώ και εκεί
μουρ­μου­ρί­ζο­ντας
ακα­τα­νό­η­τα στα κι­νη­τά.
Οι φω­νές τους θυ­μί­ζουν σπα­σμέ­να φτε­ρά.
Εί­ναι νέ­οι
που φεύ­γουν για μια μέ­ρα
κι επι­στρέ­φουν την επό­με­νη.
Στο ίδιο πά­ντα λι­μά­νι
κά­τω από έναν ήλιο που κα­τα­καί­ει την άσφαλ­το,
και ξε­θω­ριά­ζει τους χάρ­τες που κρα­τούν στα χέ­ρια.
Η θά­λασ­σα στε­ρεύ­ει
βάρ­κες ανα­τρέ­πο­νται.
Δεν υπάρ­χει
ίχνος πια από την
Ατλα­ντί­δα στο νε­ρό…
Οι Σύ­ριοι πε­ρι­μέ­νουν κά­τω απ’ τα ερεί­πια της Ακρό­πο­λης.
Δεν υπάρ­χει λι­μά­νι στον Πει­ραιά,
δεν υπάρ­χουν πλοία στη Ρα­βέν­να
και τα μά­τια, δεν βλέ­πουν τί­πο­τα από εδώ,
πα­ρά μό­νο το νε­ρό που τρέ­χει προς την άβυσ­σο της
θά­λασ­σας.
Ο ώμος του Πο­σει­δώ­να έχει λε­ρω­θεί με λά­σπη
το άψυ­χο χέ­ρι του, πλο­κά­μι στα συ­ντρίμ­μια των σκα­φών.
Γύ­ρι­σε στη Σμύρ­νη
ή πέ­θα­νε εδώ κά­τω από τις σκιές της Ακρό­πο­λης
σαν τη γύ­ρη κά­τω από τις δάφ­νες.

Αστρα­πή στο πα­ρά­θυ­ρο

^{Σήκω και κοίταξέ με, φίλε μου
Κι ελευθέρωσε την ομορφιά των ματιών σου…
ΣΑΠΦΩ}

Ι.

Σή­με­ρα έφτα­σα στο σπί­τι σου.
Η πόρ­τα ήταν σπα­σμέ­νη και τα λου­λού­δια
στον κή­πο λυ­γι­σμέ­να από τον άνε­μο.
Η βρο­χή, γερ­μέ­νη κι αυ­τή, ση­μά­δε­ψε
το πρό­σω­πό μου.
Άρα­γε εί­ναι το σκο­τά­δι του σπι­τιού
αυ­τό που βλέ­πω
ή μή­πως το σκο­τά­δι του ου­ρα­νού;
Το μα­τω­μέ­νο μου χα­μό­γε­λο,
εί­ναι το πρω­ι­νό μου δώ­ρο,
για την πα­ρα­τε­τα­μέ­νη απου­σία σου.

ΙΙ.

Σή­με­ρα επι­σκέ­φθη­κα το σπί­τι σου,
Η πόρ­τα ήταν κλει­στή,
έτσι του­λά­χι­στον μου φά­νη­κε.
Αλ­λά αυ­τή δεν ήταν η πόρ­τα.
ήταν το χθες, που σαν φως,
δια­περ­νού­σε τις ρωγ­μές του μάρ­μα­ρου.
Εδώ ήταν το κά­θι­σμά σου,
κι οι μι­κρές αγα­πη­μέ­νες σου,
που θά­φτη­καν κο­ντά στο σπί­τι σου,
Τα ερεί­πια του γέ­λιου δια­περ­νούν
την καρ­διά των πε­ρα­στι­κών.

III.

Σή­με­ρα επι­σκέ­φθη­κα το σπί­τι σου.
Έσκυ­ψα μα­ζί με τον αγέ­ρα.
Τα κύ­μα­τα που έσκα­γαν στα βρά­χια
με ζά­λι­σαν,
και οι σπα­σμέ­νες αχτί­δες του μαρ­μά­ρου
τραυ­μά­τι­σαν το χέ­ρι μου με το βέ­λος
του δει­λι­νού.
Τι θό­ρυ­βος εί­ναι αυ­τός;
Έρ­χε­ται από τα τρο­μαγ­μέ­να κύ­μα­τα,
τη συ­ντρι­βή των κα­ρα­βιών πά­νω στους βρά­χους.
Τα πο­δο­βο­λη­τά και τα φτε­ρου­γί­σμα­τα
των μου­σκε­μέ­νων ρού­χων.
Τις φω­νές των παι­διών που χά­θη­καν
στο υγρό βα­σί­λειο του Πο­σει­δώ­να,
τυ­λιγ­μέ­να στα χά­χα­να της άλ­γης.
Επι­σκέ­πτες,
εσείς που πα­ρα­σύ­ρε­στε απ’ τα κύ­μα­τα
και φτά­νε­τε ως εδώ, νε­κροί ή ζω­ντα­νοί.
Ο αφρός βγά­ζει τη γλώσ­σα του,
γλεί­φει το λαι­μό του νε­κρού αγο­ριού
που το σιω­πη­λό κορ­μί του
πί­σω της αφή­νει η θά­λασ­σα.
Σαπ­φώ, υμνή­τρια της αγά­πης και του έρω­τα,
Να, οι μι­κροί σου Σύ­ριοι αγα­πη­μέ­νοι,
φτά­νουν σε σέ­να σιω­πη­λοί κι ανά­λα­φροι,
Η ομορ­φιά τους εί­ναι η αστρα­πή που κα­τοι­κεί στα
πα­ρά­θυ­ρα.
Στρώ­σε για εκεί­νους το τρα­πέ­ζι,
και πες τους το ξε­κά­θα­ρα,
ότι αυ­τό εί­ναι το τε­λευ­ταίο γεύ­μα τους.

——————————

Βλ. Παύ­λος Δ. Πέ­ζα­ρος: «Η πε­ρι­πέ­τεια της προ­σφυ­γιάς και η ποι­η­τι­κή της έκ­φρα­ση»

ΒΡΕΙ­ΤΕ ΤΑ ΒΙ­ΒΛΙΑ ΤΗΣ Πέρ­σας Κου­μού­τση ΣΤΟΝ ΙΑ­ΝΟ.