Έχει ξεκινήσει εδώ και κάποιες μέρες μια συζήτηση για το κατά πόσο μια ταινία όπως το «Joker» μπορεί να είναι επικίνδυνη σε κοινωνικό επίπεδο. Αν ουσιαστικά παρακινεί σε βίαιες ενέργειες αποσταθεροποίησης του μηχανισμού. Δεν ξέρεις αν πρέπει να βάλεις τα γέλια ή να στεναχωρηθείς που έχουμε φτάσει σε τέτοιο σημείο ως Δυτικός κόσμος, ώστε να φοβόμαστε ότι οι καταπιεστικές δομές αυτού του πολιτισμού –τις οποίες δεν φτιάξαμε αλλά συντηρούμε με την παθητικότητά μας– κινδυνεύουν να ραγίσουν εξαιτίας της ενδεχόμενης «διαβρωτικής» επίδρασης ενός πανάκριβου εμπορικού προϊόντος, στην ψυχολογία των μαζών. Ενός εμπορικού προϊόντος που έχει φτιαχτεί με τα λεφτά –και τις ευλογίες– του συστήματος το οποίο υποτίθεται ότι στηλιτεύει. Είτε ανησυχείς, είτε επιχαίρεις με τη δήθεν επικίνδυνη αυτή πιθανότητα καταστροφικής επιρροής (όπως κάνει ένας πολύ γνωστός κριτικός κινηματογράφου στο κείμενό του για την ταινία που βρίσκουμε στο προσωπικό του site, όπου και προτρέπει τους αναγνώστες , ούτε λίγο ούτε πολύ, να αρχίσουν να πατάνε σκανδάλες), φανερώνεις ασύγγνωστη αφέλεια. Το «σύστημα», προφανώς, ξέρει καλύτερα. Ξέρει ότι δεν πρόκειται να κουνηθεί φύλλο, και γι’ αυτό ακριβώς επιτρέπει, και χρηματοδοτεί κιόλας, τη δημιουργία ταινιών όπως το «Joker».
Δεν υπάρχει «κατάσκοπος» στις τάξεις του «εχθρού», αγαπητοί. Αυτοί που συνειδητά τσαλαπατάνε τις ζωές των «μικρών» ανθρώπων, τους θεωρούν τόσο ανίκανους για οποιαδήποτε σοβαρή αντίδραση, που τους προκαλούν να τους ανατρέψουν για να διασκεδάσουν με τη δειλία τους. Την οποία γνωρίζουν, την περιμένουν, υπολογίζουν σ’ αυτήν. Ο καπιταλιστής, όπως το είχε δει ολόσωστα ο Λένιν, τους πουλάει το σκοινί με το οποίο θα –μπορούσαν να– τον κρεμάσουν γιατί ξέρει ότι εκείνοι θα το αγοράσουν για να διακοσμήσουν τον τοίχο τους (εν προκειμένω τον τοίχο τους στο facebook) ή για να το βγάλουν φωτογραφία και να το κάνουν στάμπα σε t-shirt. Αν πίστευε ότι θα μπορούσε να αποτελέσει όπλο στα χέρια τους, δεν θα τους το πούλαγε. Είναι πιο έξυπνος από παλιά, καλύτερα οργανωμένος, σε μεγαλύτερη ετοιμότητα. Πλέον, έχει επίγνωση ότι είναι ανίκητος. Γι’ αυτό δεν φοβάται καθόλου, ό,τι κι αν δηλώνει επίσημα. Κι ο λόγος που σας προσφέρει επί πληρωμή, επαναστατικές ονειροφαντασίες να τις καταναλώσετε όπως τα ποπ κορν που μασουλάτε κατά την προβολή, δεν είναι μόνο για να αρπάξει τα φράγκα σας (αυτό το καταφέρνει άνετα και χωρίς να σας κάνει να «θυμώσετε»). Θέλει ακριβώς μέσω αυτής της επαναστατικής φαντασίωσης, να σβήσει κάθε αληθινή φλόγα εξέγερσης που μπορεί να σιγοκαίει μέσα σας (ένα καντηλάκι ίσως, όχι τίποτα σπουδαίο). Περιμένει να «ικανοποιηθείτε» και να εκτονωθείτε σε φαντασιακό επίπεδο, ώστε να παραμείνετε πειθήνια όργανα και χρήσιμα υποζύγια στο επίπεδο της πραγματικότητας. Μπορείτε ελεύθερα να ονειρεύεστε ξεσπάσματα και επαναστάσεις κάθε είδους, αρκεί όλα αυτά να παραμείνουν όνειρα. Και θα παραμείνουν διότι ο «εχθρός», το «σύστημα», ξέρει πολύ καλύτερα από εσάς τι πραγματικά είστε: «στον ύπνο σταυραετοί, στον ξύπνιο στρατιωτάκια», όπως λέει εκείνος ο καταπληκτικός στίχος του Θανάση Παπακωνσταντίνου από τα «Έρημα κορμιά».
Όλες αυτές οι ψευδο-επαναστατικές ταινίες με τις οποίες το σύγχρονο αμερικανικό σινεμά προσποιείται ότι κόπτεται για τα προβλήματα του «κοσμάκη», δεν είναι βόμβες στην καρδιά του συστήματος αλλά μια ακόμα τακτική –η πιο πονηρή ίσως– για την υπεράσπισή του, για την ενίσχυση των μέσων καταστολής που διαθέτει (τα οποία είναι περισσότερα απ’ όσα νομίζετε). Κι αν ακόμα κάποιοι λίγοι οργίλοι βγουν εκεί έξω και «τα σπάσουν» ή κανένας τρελός μακελάρης πάρει τα όπλα και σκορπίσει τον θάνατο εν ονόματι του «Joker» (στην Αμερική έχουν πολλούς τέτοιους που φλιπάρουν για το τίποτα), τι νομίζετε ότι θα συμβεί; Θα ανατραπεί ο καπιταλισμός και θα επικρατήσει η αναρχία; Απλώς η Εξουσία θα βρει τις αφορμές που της χρειάζονται για να σας φερθεί πιο σκληρά. Win-win η κατάσταση γι’ αυτούς. Γιατί όχι λοιπόν; Όταν οι εκατομμυριούχοι του Χόλυγουντ καταπιάνονται με τον μηδενισμό, ποτέ δεν έχουν στο μυαλό τη δική τους εκμηδένιση αλλά τη δική σας. Εκτός κι αν υποστηρίξει κανείς ότι ασυνείδητα τους κινεί το «ένστικτο θανάτου» για το οποίο μιλούσε ο Φρόυντ, ότι έχουν μπουχτίσει τόσο απ’ την πολλή καλοπέραση, τα χλιδάτα πάρτυ, τις πρόθυμες γκομενάρες και τα ακριβά ναρκωτικά, που κατά βάθος επιθυμούν να μπουκάρουν οι ορδές των μη προνομιούχων μέσα στις πολυτελείς βίλες τους στο Λος Άντζελες και να μην αφήσουν τίποτα όρθιο, να τους τα πάρουν όλα – μαζί με τα κεφάλια τους. Δεν το πολυπιστεύω.
Εκείνο το ωραίο παλιό σύνθημα που έλεγε ότι αν οι εκλογές μπορούσαν αν αλλάξουν το παραμικρό, θα ήταν παράνομες, πρέπει να το παραφράσουμε για να το εφαρμόσουμε κι εδώ: μπορείτε να είστε σίγουροι πως αν κάποιες ταινίες είχαν τη δυνατότητα να απειλήσουν πραγματικά το «σύστημα», δεν θα γυρίζονταν ποτέ.
