Στο Ζάππειο, η Art Athina ξαναζωντάνεψε, αλλά...

^{ΕIKAΣTIKH / ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ}

Το πιο μεγάλο ενδιαφέρον σ’ αυτήν την Art Athina δεν είχαν τα έργα τέχνης αλλά ο χώρος ο ίδιος και το είδος των επισκεπτών. Ζευγάρια με βρέφη σε καροτσάκια, αργόσχολοι περιπατητές του Εθνικού Κήπου, φίλοι του βιβλίου από την Έκθεση Εκδοτών που λειτουργούσε δίπλα, γέμισαν ασφυκτικά το ιστορικό Ζάππειο Μέγαρο και περπατούσαν από περίπτερο σε περίπτερο, περιεργαζόμενοι τα εκθέματα με φανερό ενδιαφέρον.
Ας μη φανεί παράδοξη ή επιτιμητική αυτή η παρατήρηση. Η Art Athina, όπως και οι ομόλογες εκθέσεις σε πολλές περιοχές του κόσμου, δεν έχουν στόχο καλλιτεχνικό –δεν είναι Μπιενάλε ή Μουσεία– αλλά θέλουν να φέρουν το μεγάλο κοινό μπροστά στις προθήκες τών γκαλερί που εκθέτουν και, εν συνεχεία, ει δυνατόν, να πετύχουν και πωλήσεις.

Από την άλλη, το ευρύ «λαϊκό» κοινό, είχε όντως όρεξη να περιεργασθεί τα έργα, είτε συμβατικής αισθητικής –αυτές οι γκαλερί ήταν προς το δεύτερο μισό του περιπάτου– είτε τα πιο προχωρημένα (τρόπος του λέγειν), που ήτανε αρχή-αρχή, ξεκινώντας.
Δεν ξέρω αν έγιναν πωλήσεις – πολύ αμφιβάλλω, αν και το εύχομαι.
Το γενικότερο θέμα με τα εικαστικά και την αγορά τους είναι δραματικό και η Art Athina κάνει πως δεν καταλαβαίνει. Δεν είναι μόνο ότι η εθνική μελαγχολία για την πτώχευσή μας εξαφάνισε κάθε όρεξη για τις τέχνες, δεν είναι που φάνηκε ότι τα έργα των κορυφαίων καλλιτεχνών που αγοράστηκαν για πολλές χιλιάδες ευρώ το καθένα στα τελευταία 40 χρόνια απογοήτευσαν ως επένδυση, αφού δεν μπορούν να πουληθούν καν, παρά για λίγα εκατοστάρικα το καθένα ... δεν είναι που τα βαριά αυτά προβλήματα δεν συζητιούνται καν και κρύβονται κάτω από το χαλί.

Τι τις ήθελαν λοιπόν οι οργανωτές τις βαρύγδουπες συζητήσεις και στρογγυλές τράπεζες για θέματα όπως «Το ενεργειακό πεδίο του σύγχρονου πολιτισμού στη Θεσσαλονίκη», «Προς μια νέα εικαστική περφόρμανς», «Η συμβολή των ιδιωτικών μουσείων στη σύγχρονη εικαστική σκηνή» κοκ, όταν το ζήτημα γι’ αυτούς έπρεπε να είναι ένα και μόνο: η τέχνη και η αγορά της στην Ελλάδα και τα θέματα των συζητήσεων κάτι σαν «Η εφορία και το κυνήγι των συλλεκτών», «Τα κίνητρα για αγορές έργων τέχνης από ευρύτερο κοινό», «Οι διεθνείς αγορές τέχνης και η ελληνική εικαστική παραγωγή» και άλλα συναφή.

Η νέα ηγεσία του ΥΠΠΟ γνωρίζω ότι έχει πολύ σύγχρονες αναπτυξιακές αντιλήψεις για όλα αυτά, αλλά χρειάζεται κατάλληλες εισηγήσεις νέων νομοθετικών ρυθμίσεων που λιμνάζουν από πολλά χρόνια τώρα, γι’ αυτό και το ΠΣΑΤ (το σωματείο των γκαλερί) ας αφήσει τις αφηρημένες καλλιτεχνικές ιδέες και ας σκεφτεί πρακτικά. Και όχι μόνο σε εθνική βάση.

Στον χώρο τώρα, έστω και με αυτές τις επικριτικές σκέψεις στο μυαλό, η έκθεση ήταν μια ευχάριστη εμπειρία. Θύμιζε έντονα τις παλιές «Πανελλήνιες» εκθέσεις, που πριν 80 χρόνια ξεκίνησαν στο Ζάππειο και καθιέρωσαν τις εικαστικές τέχνες στο μεγάλο κοινό. Στη βραδιά των εγκαινίων τριγυρνούσαν ανάμεσά μας περφόρμερ με ειδικές μεταμφιέσεις που προκαλούσαν το ενδιαφέρον και τη περιέργεια.

Τα περίπτερα μπορούμε να τα χωρίσουμε σε τέσσερις κατηγορίες:

– Των ξένων γκαλερί, λιγότερα από ποτέ και με αδιάφορα έργα, μάλλον προσκλήθηκαν για να δώσουν διεθνή αέρα και μόνο.
– Των επιφανών ελληνικών αιθουσών για προχωρημένες καλλιτεχνικές εκφράσεις – όχι πως είδαμε κάτι τέτοιο, διότι σχεδόν όλοι οι καλλιτέχνες που συναντήσαμε είναι οι «σύγχρονοι κλασικοί». Το «Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα», «Α. Αntonopoulou Art», «Eleni Koroneou», «Breeder», «Zina Athanasiadou» κοκ.
– Των γκαλερί με πολύ εκλεκτική σύνθεση σύγχρονων καλλιτεχνών αλλά καθιερωμένων σε παλιότερες δεκαετίες: «Astrolavos Art Galleries», «Citronne Gallery», «Ekfrassi Yianna Grammatopoulou», «Evripides Art Gallery», «Gallery 7», «Kalfayan», «Skoufa», κoκ.
– Των εμπορικών και συντηρητικών τάσεων, με πίνακες ζωγραφικής συνήθως αρκετά παρωχημένης ή και, καμιά φορά, αμφίβολης αισθητικής.

Προσωπικά βρήκα πιο ελκυστικά και καλοφτιαγμένα τα περίπτερα «Citrone», «St. Mihalarias» και «Astrolavos».