ΠΟΙΗΣΗ, ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ
Την τελευταία δεκαετία, άρθρα σε αμερικανικά έντυπα εξήγγειλαν τον θάνατο της ποίησης. Ήταν τόσα και τέτοια η συχνότητά τους, τέτοια η απολυτότητα της διαπίστωσης που, τελικά, δημιούργησε εύλογα ερωτήματα. Πώς γίνεται κάτι να πεθαίνει ξανά και ξανά; Η ίδια η διάρκεια και η επανάληψη του θανάτου μήπως είναι απόδειξη λανθασμένης ανάγνωσης; «Θάνατο στον θάνατο της ποίησης» έγραψε ο ποιητής Donald Hall το 2001, θέλοντας να εκφράσει την εξάντλησή του απέναντι στην προχειρότητα της διαπίστωσης.
«Η ποίηση εξαφανίζεται, σύμφωνα με κρατικές στατιστικές», έγραφε η Wasinghton Post σε πρόσφατο άρθρο του 2015. Σύμφωνα με μετρήσεις της εφημερίδας η ποίηση είναι λιγότερο δημοφιλής στην Αμερική από την τζαζ ή από το πλέξιμο. Η μόνη τέχνη που σημείωσε χαμηλότερα ποσοστά δημοφιλίας ήταν η όπερα. Το 1992 το ποσοστό των Αμερικανών που είχαν διαβάσει έστω ένα ποιητικό βιβλίο κατά τη διάρκεια του χρόνου έφτανε το 17%. Είκοσι χρόνια αργότερα, αυτό το ποσοστό έχει πέσει στο 6,7%.
Τα άρθρα αυτά μοιάζουν να βουτούν στον ενθουσιασμό του αφορισμού και να παραμένουν σε αυτόν χωρίς να παζαρεύουν την επιχειρηματολογία, παραθέτοντας απλώς αριθμούς και στατιστικές και βγάζοντας το μεγαλεπήβολο συμπέρασμα πως η ποίηση πέθανε «γιατί ο κόσμος δεν διαβάζει πια». Θέτουμε, λοιπόν, και εμείς την ίδια ερώτηση: πέθανε η ποίηση;
Η απάντησή μας είναι ναι. Με τους όρους που τα άρθρα αυτά την περιγράφουν, η ποίηση στην Αμερική έχει πεθάνει (Ή, για να μην πέφτουμε κι εμείς στην παγίδα του αφορισμού, ας πούμε πως βρίσκεται σε σταθερή καθοδική πορεία δημοφιλίας.) Αν δούμε λίγο πιο καθαρά, μπορούμε να καταλάβουμε πως το συμπέρασμα των άρθρων είναι λανθασμένο ως προς τη γενίκευση. Αυτό που έχει πεθάνει είναι η ποίηση με τους όρους του παρελθόντος. Με τους κοινωνικούς, καλλιτεχνικούς και επικοινωνιακούς όρους μιας ολόκληρης εποχής.
