Επιστροφή στον Ευγένιο Ντελακρουά

χάρτης, 1

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2019

Διαδοχικά υποδέχθηκαν δύο από τα πιο σημαντικά μουσεία της καθ’ ημάς Εσπερίας, το Λούβρο στο Παρίσι (Μάρτιος – Ιούλιος) και το Μητροπολιτικό στη Νέα Υόρκη (Σεπτέμβριος – Ιανουάριος 2019), την έκθεση με 180 έργα του Ευγένιου Ντελακρουά, και με αυτό το δεδομένο μπορούμε να μιλούμε για το κορυφαίο εικαστικό γεγονός του 2018.

‘‘La Mer vue des hauteurs de Dieppe – La Mer à Dieppe’’, 1852, ελαιογραφία σε χαρτόνι, 36x52, Λούβρο.

‘‘Combat du Giaour et du Pacha’’, 1835, ελαιογραφία σε μουσαμά, 76x60, Petit Palais – Μουσείο Καλών Τεχνών της Πόλης των Παρισίων.

‘‘Exercices militaires des Marocains – Fantaisia arabe’’, 1832, ελαιογραφία σε μουσαμά, 59x73, Μονπελιέ, Μουσείο Fabre.

‘‘La Grèce sur les ruines de Missologhi’’, 1826, ελαιογραφία σε μουσαμά, 209x147, Μουσείο Καλών Τεχνών του Μπορντό.

‘‘Le 28 juillet 1830. La Liberté guidant le peuple’, 1830, ελαιογραφία σε μουσαμά, 260x325, Λούβρο.

‘‘Naufrage à la côte’’, 1862, ελαιογραφία σε μουσαμά, 38,1x45,1, Μουσείο Καλών Τεχνών Χιούστον.

‘‘Scènes des massacres de Scio’’ 1824, ελαιογραφία σε μουσαμά, 414x354, Λούβρο.

Σχέδιο σε χαρτί από τη Συλλογή Karen B. Kohen στο Metropolitan Museum.

Ο Ντελακρουά είναι ο τελευταίος των μεγάλων Ευρωπαίων ζωγράφων του 19ου αιώνα, μαζί με τον Φρανθίσκο Γκόγια και τον Ζακ-Λουί Νταβίντ, που ο ρομαντικός και φιλελεύθερος ιδεαλισμός τους επηρεάζει τη θέαση του κόσμου και της ιστορίας.

Μετά από αυτούς ο μοντερνισμός, όπως άλλωστε θα γίνει, παράλληλα, και στη λογοτεχνία, θα στρέψει τη θέαση στον σύγχρονο αστό, θα κλειστεί στη βιομηχανική τοπιογραφία και θα «περιοριστεί» στα πάθη του περιγράμματος από το φως.

Ο Ντελακρουά είναι o ενδιάμεσος κρίκος. Τα εμβληματικά έργα του: ‘‘Scènes des massacres de Scio’’, 1824, ‘‘La Grèce sur les ruines de Missologhi’’, 1826, ‘‘Le 28 juillet 1830. La Liberté guidant le peuple’’, 1830, αν και σε πρώτη ματιά μαρτυρούν ρομαντικό ιδεαλισμό, πέρα από τους όγκους, την κίνηση, τις αντιθέσεις των χρωμάτων σε μια προσεκτικότερη προσέγγιση, αποκαλύπτουν την ευθεία θέαση της καίριας ιστορικής στιγμής και της τραγικής της παράλληλα επίπτωσης στον απλό άνθρωπο, βαθύτερα από μιαν απλή απεικονιστική σκηνή της ιστορίας.

Ουσιαστικά, αυτή η διεισδυτική και θερμή ματιά του Ντελακρουά θα αποτυπωθεί χαρακτηριστικά σε όλα τα έργα του, ακόμη και σε αυτά που έχουν θρησκευτικό ή βιβλικό θέμα.

Ο ελληνικός αγώνας για την Ανεξαρτησία και ο περιρρέων οριενταλισμός της εποχής θα οδηγήσει τον Ντελακρουά στην Ανατολή και στα δύο κορυφαία του έργα: ‘‘Exercices militaires des Marocains – Fantaisia arabe’’, 1832, και ‘‘Combat du Giaour et du Pacha’’, 1835, όπου ναι μεν συναντάμε πλέον καθαρή τη γνώριμη ματιά του ζωγράφου πάνω στην κίνηση της ιστορίας και την ενεργητική γοητεία του ανθρώπινου πάθους, από την άλλη όμως το θρυμματισμένο περίγραμμα, ο απεριόριστος στροβιλισμός των αποχρώσεων, η ασφυκτική προσέγγιση των αντιθέσεων φανερώνουν πως το θέμα έχει υποχωρήσει και το χρώμα ξεχύνεται έντονο σε πρώτο πλάνο. Το ενδιαφέρον του δημιουργού και η συγκίνηση στην οποία καλούμαστε να συμμετάσχουμε μετατίθεται. Ο δρόμος έχει πλέον ανοίξει…

Ως έναν βαθμό θα τον ακολουθήσει και ο ίδιος.

Στη δεκαετία 1852-1862 μπορούμε να πούμε πως ο ρομαντικός Ντελακρουά έχει μεταμορφωθεί σε ρηξικέλευθο νεωτεριστή.

Έναν χρόνο αργότερα, το 1863, στην κηδεία του παρευρίσκονται ο Μπωντλέρ και ο Μανέ. Στα χρόνια που ο Cézanne αρχίζει να αναγνωρίζεται, θα ζωγραφίσει την ‘‘Apothéose de Delacroix’’, 1890-1894, ενώ, κατά μαρτυρίες, το ‘‘Bouquet de fleurs’’ (μια ακουαρέλα του Ντελακρουά, ζωγραφισμένη γύρω στα 1848) βρισκόταν πάντα στο ατελιέ του στην Aix en Provence.