O παράδεισος και η κόλαση στη γη

O παράδεισος και η κόλαση στη γη

Προσωπικές εμπειρίες του ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ, του ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΝΥΣΣΗΣ και του ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ


Μετάφραση: Πέτρος Παρθένης
Εισαγωγή: Δημήτρης I. Κυρτάτας

Οι εικόνες του παραδείσου και της κόλασης, όπως είναι γνωστές από την αρχαιότητα, εμπνέονται από επίγειες εμπειρίες: από τη διαβίωση χωρίς μόχθο και χωρίς έγνοιες ανθρώπων με μεγάλο πλούτο στα αγροκτήματά τους και από τις σκληρές σωματικές ποινές που επέβαλλαν οι άρχοντες και τα δικαστήρια. Η θεία δίκη αναμενόταν να αξιοποιήσει τα ίδια όργανα βασανισμού με την ανθρώπινη, αλλά με πιο ευφάνταστο και επίμονο τρόπο.
Στον τόμο αυτό έχουν συγκεντρωθεί ιδιωτικές επιστολές του Βασιλείου Καισαρείας, του αδελφού του Γρηγορίου Νύσσης και του Ιωάννου Κωνσταντινουπόλεως που εικονογραφούν με θαυμάσιο τρόπο τη διασταύρωση των μεγάλων δογματικών ιδεών γύρω από τις μεταθανάτιες απολαβές και τιμωρίες με καθημερινά, προσωπικά βιώματα. Γίνεται έτσι φανερός ο τρόπος με τον οποίο διαδοχικές και συστηματικές επεξεργασίες μετασχημάτισαν τη βιβλική παράδοση και την ελληνική παιδεία ώστε να συγκροτηθούν και να οργανωθούν οι νέες χριστιανικές αντιλήψεις. Επιπλέον φωτίζονται παραγνωρισμένες πλευρές της ζωής των μεγάλων αυτών ανδρών σε μια εποχή εξαιρετικά ρευστή και επισφαλή.

Σελίδα βιβλίου
Ημερολόγιο Δεκεμβριανά

Ημερολόγιο Δεκεμβριανά

ΒΑΛΙΑΣ ΣΕΜΕΡΤΖΙΔΗΣ


20 Οκτωβρίου 1944 – 20 Φεβρουαρίου 1945

Ο Βαλεντίνος (Βάλιας) Σεμερτζίδης (1911–1983) έφθασε με την οικογένειά του στην Ελλάδα λίγο πριν από την καταστροφή της Σμύρνης, μ’ ένα καράβι γεμάτο πρόσφυγες από τον Καύκασο. Η οικογένεια εγκαταστάθηκε αρχικά στη Δραπετσώνα, μετά στην Παλαιά Κοκκινιά και τελικά, το 1941, μετακόμισε σ’ ένα σπίτι στα Τουρκοβούνια στην Αθήνα.
Ο Βάλιας σπούδασε ζωγραφική στο Σχολείο των Καλών Τεχνών, πρώτα στο προκαταρκτικό τμήμα και κατόπιν στο εργαστήριο του Παρθένη (1928–1936). Στον Πόλεμο υπηρέτησε στο Αντιαεροπορικό Πυροβολικό και το μεγαλύτερο μέρος της Κατοχής το πέρασε στην Αθήνα. Στα χρόνια 1939–1940 πρέπει να προσχώρησε στο ΚΚΕ. Μετά από αίτημά του, τον Μάρτιο του 1944, ανέβηκε στα βουνά της Ευρυτανίας, με στόχο να ζήσει από κοντά και να ζωγραφίσει τον αγώνα ενάντια στους κατακτητές.
Το ημερολόγιο που κράτησε, επιστρέφοντας στην Αθήνα από το Βουνό (20 Οκτωβρίου 1944) όλος ενθουσιασμό και με σχέδια για το μέλλον μετά την Απελευθέρωση, είναι ένα συγκλονιστικό ντοκουμέντο: αφορά τη ζωή του ως καλλιτέχνη, αλλά και το δράμα που έζησε μέσα σε τέσσερις μήνες η ελληνική Αριστερά, οι δυνάμεις του ΚΚΕ, του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, που μεθοδικά οδηγήθηκαν στη συντριβή. Ως διερμηνέας των Σοβιετικών αξιωματικών που είχαν έρθει στο Βουνό στα τέλη Ιουλίου ’44, αλλά και κορυφαίων στελεχών του ΚΚΕ, ο Σεμερτζίδης ήταν παρών σε σημαντικές συζητήσεις τόσο μεταξύ τους όσο και με Βαλκάνιους ηγέτες.
Ο ζωγράφος περιγράφει, αρχικά με οδύνη και στη συνέχεια ανάστατος με όσα βλέπει και ακούει γύρω του, την τραγική έξοδο αμάχων, τραυματιών και κομματικών στελεχών από την Αθήνα μετά την επικράτηση των αγγλικών στρατιωτικών δυνάμεων. Η βρετανική πολιτική ηγεσία ήταν αποφασισμένη να αποκλείσει με τη βία κάθε ενδεχόμενο συμμετοχής του ΕΑΜ και του ΚΚΕ στην πολιτική ζωή της χώρας, την οποία, με τη συναίνεση της σοβιετικής ηγεσίας, ήθελε να κρατήσει πάση θυσία υπό τον έλεγχό της.

Σελίδα βιβλίου
Φιλοσοφικές έρευνες

Φιλοσοφικές έρευνες

ΛΟΥΝΤΒΙΧ ΒΙΤΤΓΚΕΝΣΤΑΪΝ


Γλωσσική & επιστημονική επιμέλεια: Κωστής Μ. Κωβαίος
Εισαγωγή-Μετάφραση: Κωστής Μ. Κωβαίος & Μιλτιάδης Ν. Θεοδοσίου

Ο αυστριακός φιλόσοφος Ludwig Wittgenstein (1889-1951) δικαίως θεωρείται ο μεγαλύτερος φιλόσοφος του 20ού αιώνα, τόσο για την πρωτοτυπία της σκέψης του όσο και για τον ανατρεπτικό τρόπο γραφής του. Εμβληματικό έργο της φιλοσοφικής του προσέγγισης είναι οι Φιλοσοφικές έρευνες, έργο που εκδόθηκε μετά τον θάνατό του από τους εκτελεστές της πνευματικής του διαθήκης, χωρισμένο σε δύο εκτενή μέρη. Καλύπτοντας θέματα όπως η λογική και η γλώσσα, η ψυχολογία και η πρόθεση, ο νους και η αισθητηριακή αντίληψη, άνοιξε τον δρόμο για τη διαμόρφωση της αγγλόφωνης φιλο­σοφικής παράδοσης της αναλυτικής φιλοσοφίας και της φιλοσοφίας της γλώσσας, με έντονη και απτή επίδραση που παραμένει καίρια και σημαντική ακόμα και σήμερα, σχεδόν τρία τέταρτα του αιώνα μετά.
Η ελληνική μετάφραση των Φιλοσοφικών ερευνών πρωτοεμφανίστηκε το 1977. Από τότε, πέρασε σχεδόν μισός αιώνας και η συνδρομή της στη μελέτη του έργου του φιλοσόφου μειώθηκε προοδευτικά, είτε λόγω παραλείψεων και παρερμηνειών (πράγμα εύλογο, αν σκεφτεί κανείς την πρωτόγονη κατάσταση στην οποία βρισκόταν η ανάλυση της βιτγκενσταϊνικής φιλοσοφίας τα χρόνια εκείνα), είτε εξαιτίας της έλλειψης πρόσβασης στις σημειώσεις και τα Κατάλοιπα του Wittgenstein, όπου πολύ συχνά αποσαφηνίζονταν τα σκοτεινά σημεία των Φιλοσοφικών ερευνών.
Η παρούσα μετάφραση μπορεί να θεωρηθεί η οριστική, πλήρης και ενδελεχώς διορθωμένη απόδοση αυτού του σπουδαίου έργου στη γλώσσα μας. Έχοντας υπόψη την τέταρτη, αναθεωρημένη έκδοση των Φιλοσοφικών ερευνών του 2009, από τους P. M. S. Hacker & Joachim Schulte, οι οποίοι αναδόμησαν το δεύτερο μέρος του έργου διευκολύνον­τας την κατανόηση του αναγνώστη, οι Φιλοσοφικές έρευνες μπορούν πλέον να διαβαστούν χωρίς τα προσκόμματα που συναντά η πρώτη απόπειρα μετάφρασης ενός σημαντικού φιλοσοφικού έργου. Εφοδιασμένες με νέα, εξαντλητικά ευρετήρια, συμπληρωμένες με επεξηγηματικές σημειώσεις τέλους γραμμένες από δύο έμπειρους μεταφραστές και σχολιαστές, οι Φιλοσοφικές έρευνες είναι για πρώτη φορά προσβάσιμες στη χώρα μας στην ολότητά τους, χωρίς παρερμηνείες ή αυθαιρεσίες, ενσωματώνον­τας όλες τις απαραίτητες αλλαγές και τις εκατοντάδες διορ­θώσεις που έχουν γίνει στο έργο, τις περασμένες δεκαετίες.

Σελίδα βιβλίου
Το αρχαίο θέατρο μέσα από τις πηγές

Το αρχαίο θέατρο μέσα από τις πηγές

ERIC CSAPO, WILLIAM J. SLATER


Μετάφραση: Βάιος Λιαπής

Tὸ ἀρχαῖο θέατρο μέσα ἀπὸ τὶς πηγές, ἔργο ἀναφορᾶς στὴ διεθνὴ βιβλιογραφία, προσφέρει ἕνα ἔγκυρο καὶ προσιτὸ πανόραμα τῶν μαρτυριῶν στὶς ὁποῖες βασίζεται ἡ μελέτη τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ καὶ ρωμαϊκοῦ θεάτρου. Ὁ μὴ εἰδικὸς ἀναγνώστης ἔχει, γιὰ πρώτη φορὰ σὲ τέτοια ἔκταση, τὴν εὐκαιρία νὰ ἔρθει σὲ ἄμεση ἐπαφὴ μὲ ἕνα εὐρύτατο φάσμα πρωτογενῶν πηγῶν σὲ ἀξιόπιστες μεταφράσεις καὶ νὰ σχηματίσει συνολικὴ εἰκόνα γιὰ τὸ θεατρικὸ φαινόμενο κατὰ τὴν ἀρχαιότητα, χωρὶς νὰ περιορίζεται ἀπὸ τὶς ἑκάστοτε συντομεύσεις καὶ παραλείψεις τῶν ἐγχειριδίων.
Ἡ ἑλληνικὴ ἔκδοση τοῦ βιβλίου τῶν Csapo καὶ Slater περιέχει πολυάριθμες βελτιώσεις καὶ διορθώσεις, καθὼς καὶ πλούσιες ἐπεξηγηματικὲς πληροφορίες. Ἰδιαίτερα σημαντικὴ εἶναι ἡ συμπληρωμένη καὶ ἐνημερωμένη βιβλιογραφία, ἡ ὁποία διευκολύνει τοὺς ἀναγνῶστες νὰ προσανατολιστοῦν πρὸς τὰ καλύτερα καὶ ἀντιπροσωπευτικότερα δείγματα τῆς σύγχρονης ἔρευνας στὸν τομέα τοῦ ἀρχαίου θεάτρου. Ἐξίσου σημαντικὸ εἶναι ὅτι ἡ μετάφραση τῶν ἀρχαίων πηγῶν ἔγινε ἐξυπαρχῆς μὲ βάση νεότερες καὶ ἐγκυρότερες ἐκδόσεις τῶν πρωτογενῶν πηγῶν.
Ἡ παρούσα ἔκδοση ἐμπλουτίζει τὴν ἑλληνικὴ βιβλιογραφία μὲ ἕνα θεμελιῶδες ἔργο, ποὺ θὰ χρησιμεύσει ὡς ἐργαλεῖο ἔρευνας καὶ διδασκαλίας γιὰ φοιτητὲς φιλολογικῶν καὶ θεατρολογικῶν τμημάτων, γιὰ εἰδικοὺς τοῦ ἀρχαίου θεάτρου, ἀλλὰ καὶ γιὰ ὅσους ἐπιθυμοῦν νὰ γνωρίσουν καλύτερα ἕναν ἀπὸ τοὺς λαμπρότερους θεσμοὺς τοῦ ἑλληνικοῦ καὶ τοῦ παγκόσμιου πολιτισμοῦ.

Σελίδα βιβλίου
Ένας μικρός ελληνικός κόσμος

Ένας μικρός ελληνικός κόσμος

IRAD MALKIN

Τα δίκτυα στην αρχαία Μεσόγειο

Μετάφραση: Έλσα Βιδάλη

Ο ελληνικός πολιτισμός γεννήθηκε όταν οι αρχαίοι Έλληνες άρχισαν να μεταναστεύουν, να διασκορπίζονται και να ιδρύουν νέες κοινότητες σε παράκτιες περιοχές. Αυτές οι κοινότητες, οι αποικίες, λειτουργούσαν ως αποκεντρωμένα δίκτυα γύρω από ένα εικονικό κέντρο, τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα ― μια οπτική αντίστροφη από τη ρωμαϊκή θέαση του mare nostrum. Θα ήταν εύλογο άραγε να εκφράσει κανείς τον θαυμασμό του για τους Έλληνες, που δημιούργησαν έναν τέτοιο πολιτισμό παρά τη σταθερά αυξανόμενη απόσταση ανάμεσα στα σημεία εγκατάστασής τους, τα συνεχώς διευρυνόμενα δίκτυά τους και την απουσία όμορων εδαφών;
Στην εποχή μας η έννοια του δικτύου κυριαρχεί (δίκτυα τηλεοπτικά, μεταφορών, ηλεκτροδότησης, διαδίκτυο κ.λπ.) και είμαστε περισσότερο ανοιχτοί σε έναν διαφορετικό τρόπο προσέγγισης τέτοιων ιστορικών ερωτημάτων. Στην προσπάθειά μας να εξετάσουμε τον σχηματισμό των αρχαίων δικτύων, μέσω των οποίων αναδεικνύονταν και διαδίδονταν τα κυριότερα κοινά χαρακτηριστικά του πολιτισμού και της ταυτότητας των Ελλήνων, το μοντέλο του «μικρού κόσμου» και οι νέες ιδέες της θεωρίας των δικτύων μάς προσφέρουν μια πανοραμική θέαση του πανελλήνιου ιστού, με τους «κόμβους», τους «δεσμούς» και τις «ροές» του, φωτίζοντας σημαντικές πτυχές της αρχαϊκής κοινωνίας.

Σελίδα βιβλίου
Ιστορία, έθνος και μυθιστόρημα στη Μεταπολίτευση

Ιστορία, έθνος και μυθιστόρημα στη Μεταπολίτευση

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΖΙΟΒΑΣ

Τραύμα, Μνήμη και Μεταφορά

H μελέτη της ελληνικής πεζογραφίας γινόταν μέχρι τώρα μέσα από διάφορα πρίσματα (γενιές, ξένες επιδράσεις ή ρεύματα), εδώ επιχειρείται μια διαφορετική της προσέγγιση μέσω του τραύματος, της μνήμης και της μεταφοράς, με τις έννοιες αυτές να χρησιμοποιούνται ως άξονες γύρω από τους οποίους περιστρέφονται οι συζητήσεις περί έθνους και μυθοπλασίας. Ο πιο πρόσφορος τρόπος για να δούμε το πώς αλλάζει η σχέση λογοτεχνίας και έθνους είναι μέσω του ιστορικού μυθιστορήματος. Το παλαιότερο ιστορικό μυθιστόρημα επεδίωκε να επιβεβαιώσει την εθνική ιστορία, να στηρίξει το έθνος, και ήταν γέννημα του ιστορισμού. Οι βασικές προϋποθέσεις του, όπως η χρονική απόσταση μεταξύ του χρόνου συγγραφής και της μυθιστορηματικής δράσης, ο διδακτικός του ρόλος ή η λειτουργία του ως συμπληρώματος της ιστορικής γνώσης, τίθενται υπό αμφισβήτηση. Το νέο μετα-ιστορικό μυθιστόρημα, απότοκο του μεταμοντερνισμού και επιβεβαίωση του παροντισμού, διερευνά την ετερότητα του έθνους, τις αποσιωπημένες πτυχές και τα τραύματα της εθνικής ιστορίας. Βλέπει το παρελθόν περισσότερο στο παρόν, αμφισβητεί τις εθνικές αλήθειες και δεν βασίζεται τόσο στη μαρτυρία όσο στη διερεύνηση του ιστορικού αρχείου, επιχειρώντας παράλληλα τη μετάβαση από το έθνος στον κόσμο και από την εσωστρεφή ματιά στη διασπορική. Η Μεταπολίτευση δεν φέρνει μόνο ένα νέου είδους μετα-ιστορικό μυθιστόρημα αλλά και νέες αναγνώσεις του παλαιότερου, καθώς η ιστορία δεν γνωρίζει το τέλος της αλλά αξιοποιεί τον ανατροφοδοτικό της διάλογο με τη μνήμη, το τραύμα και το αρχείο. Με έμφαση στη μεταπολιτευτική περίοδο και με συγκριτικές αναγωγές σε παλαιότερα κείμενα, σε αυτό το βιβλίο αναλύονται οι διάφοροι τρόποι εμπλοκής του μυθιστορήματος με το έθνος και την ιστορία του.

Σελίδα βιβλίου