Χάρτης 75 - ΜΑΡΤΙΟΣ 2025
https://www.hartismag.gr/hartis-75/afierwma/panos-theodoridis-ghlentokopoi
Γλεντοκόποι συγγραφείς και αναγνώστες. Εκεί όπου ο κόπος χάνεται και απορροφάται μέσα στο γλέντι, κατά βάση στην ευφορία. Αυτός ήταν ο λόγος του Πάνου Θεοδωρίδη. Ευφορικός με όλη τη σημασία της λέξης, μιας καλής φορείας και μιας ακόμη καλύτερης φορεσιάς. Εκεί όπου αρμόζονται μέσα στην ευχαρίστηση η λέξη και το πράγμα της έτσι που να μη στενεύει το ένα το άλλο, ή το πράγμα να μην πλέει μέσα στη λέξη του, και η λέξη να περισσεύει γύρω-γύρω περιμένοντας το πράγμα να μεγαλώσει ώστε να ταιριάξει εντέλει σ’ αυτήν. Σαν τα παιδιά που τα έντυναν ή και τα ντύνουν ακόμη για λόγους οικονομίας, τι ωραίος ευφημισμός, με δύο και τρία νούμερα παραπάνω από το δικό τους. Η λογοτεχνία του Θεοδωρίδη ζείδωρη χαρά και βαθιά λύπη είχε αυτό το χάρισμα, όπου ο κόσμος και οι λέξεις του δεν βρίσκονται σε αρμονία, αλλά σε μια αίσθηση ασταθούς ισορροπίας, μέσα στο τράνταγμα ενός αγκαλιάσματος που δεν θα μπορούσε να είναι πιο ταιριαστό. Γιατί ακριβώς η ορμή είναι αυτή που κυριεύει τα πάντα και οδηγεί πράγματα και λέξεις σε αυτή τη μοναδική συνάντηση, σε αυτή τη μοναδική ευωχία που μεταφέρει η γλώσσα, όταν ενώ περιορίζεται στις λέξεις δεν είναι μόνον λέξεις. Όταν ο άνεμος που τις τυλίγει και τις κάνει ένα με τα πράγματα μιλάει με το σφύριγμα των δικών του σκοπών, των στόχων όσο και των ρυθμών. Έτσι ήταν η λογοτεχνία του Θεοδωρίδη, το γλέντι μέσα στο γλεντοκόπι που ποτέ δεν οδηγούσε σε κόπωση σε κάματο. Σαν ο υλικός κόσμος να άρδευε συνεχώς τον πνευματικό, τον μεταφορικό, με ατίθασες ορδές από ενέργειες καλά κρυμμένες στην ύλη και με αυτές να ηλέκτριζε τις λέξεις. Σε μας έφτανε αυτός ο ηλεκτρισμός, ακόμη κι όταν έφτανε στην υπερβολή και από την ένταση οδηγούσε σε μια ενόχληση, στην αρχή μιας δυσαρέσκειας. Αλλά όχι σε κόπο.
Δεν ξέρω αν κείμενα σαν του Θεοδωρίδη περισσότερο από άλλα μας κάνουν να σκεφτούμε την έμπνευση, την πνοή που διαπερνάει και ανασηκώνει τον ποδόγυρο κάθε λέξης και μας την ξεγυμνώνει ως τ’ απόκρυφά της, μέχρι μυελού. Αλλά οπωσδήποτε η ευρωστία αυτής της γραφής, το ρωμαλέο και ευφυές της τραμπάλισμα από τη σοβαρότητα στο χιούμορ και από την τρυφερότητα στη δύναμη μεταφέρει ένα μοναδικό αποτύπωμα. Ενός κόσμου που εκεί που πάει να σοβαρευτεί ξεσπάει σε λυγμούς και σε γέλια, όχι σαν κλαυσίγελως αλλά με τον σπασμό που συνδέει αυτά τα δύο, από τη σύσπαση μιας έντασης που χαλαρώνει μόνον για να ξαναρχίσει. Πνεύμα ερεβώδες και εμπρηστικό συνάμα, δυναμιτίζει χωρίς ίχνος καλλιέπειας την ίδια τη γραφή του με έναν αυτοσαρκασμό με τον οποίο ο ίδιος διασκεδάζει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον. Τον Θεοδωρίδη τον συνάντησα μόνον από μακριά, δηλαδή μόνον μέσα από τα γραπτά του, και από κοντά, δηλαδή μόνον μέσα από το γύρισμα του μέσα έξω αυτής της ίδιας γραφής και της οδυνηρής σχεδόν συνάφειάς της με τα πράγματα αυτού του κόσμου που η ίδια είχε επωμιστεί. Αλλά επρόκειτο για μια ευθύνη που διακρινόταν από σεισμικές δονήσεις τις οποίες μόνον η γλώσσα γνωρίζει πώς να δημιουργεί. Ο Πάνος Θεοδωρίδης με την ποιητική αυτή στάση υπήρξε ένας στασιαστής συγγραφέας που όσο αιφνιδιαστικά έσπρωχνε τον αναγνώστη μέσα στο κείμενο άλλο τόσο αιφνιδιαστικά μπορεί και να τον πετούσε έξω. Όμως στο μεσοδιάστημα η γλώσσα ως ηλεκτρική εκκένωση μας γέμιζε και μας άδειαζε από φορτία για τα οποία πριν από την ανάγνωση ήμασταν σχεδόν ανυποψίαστοι.