¤¦Ο γιαπωνέζικος κήπος είναι ίσως ένα από τα πιο δομημένα είδη κήπων. Πρέπει απαραιτήτως να περιέχει επτά στοιχεία: νερό, πέτρες και άμμο, γέφυρες, πέτρινα φανάρια και γούρνες, φράκτες και πύλες, άνθη και δέντρα, και ψάρια. Οι παρούσες συνεντεύξεις θα αποτελούνται πάντα από επτά ερωτήσεις. Κάποιες από αυτές θα επαναλαμβάνονται και κάποιες θα είναι νέες, ώστε να ανταποκρίνονται στο έργο που έχουμε μπροστά μας. Σαν τον γιαπωνέζικο κήπο, οι συνεντεύξεις θα διατηρούν τη δομή τους, προσπαθώντας ταυτόχρονα να αποδώσουν, ακριβώς σαν αυτόν, τη ζωντάνια μιας μακρινής γης, που σε αυτήν την περίπτωση είναι, βέβαια, η διαδικασία της συγγραφής.

____________

Η Φυτούλα Βακανά είναι εκπαιδευτικός. Το βιβλίο που συνέγραψε με την Ανθή Πειραία Κωδικός Π.Α.Ρ.Ε.Α―Μυστήριο στο σχολείο έλαβε το Κρατικό Βραβείο Νεανικής Λογοτεχνίας. Από τις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορούν τα βιβλία της: Κωδικός Π.Α.Ρ.Ε.Α.―Το μυστήριο της παράξενης βροχής· Ο Στέφανος, η εκδρομή και άλλες έγνοιες για την Άννα Χ.· Στα ίχνη της Ρεγγίνα Πρετιόζα και Το βιβλίο των Φόβων και πώς να τους εξαφανίσετε. Θεατρικά της για παιδιά έχουν βραβευτεί από τον ΘΟΚ και τον ΚΣΠΝΒ. Τα παραμύθια της Πέντε ευχές και ένα αστέρι και Η Λόλα και οι φίλοι της (Όχι) κυκλοφορούν από τις εκδ. Τελεία. Έχει δημιουργήσει το Πουά Blogάκι, ένα μπλογκ για προώθηση της φιλαναγνωσίας, όπου παρουσιάζει βιβλία που αγαπά.

Ποιο χώρο/ρόλο έχει η συγγραφή στη ζωή σας και ποιον αντίστοιχα η ανάγνωση; Υπήρξατε πάντοτε αναγνώστρια και γιατί νομίζετε;

Ήμουν αναγνώστρια από πάντα. Και μάλιστα μανιώδης αναγνώστρια! Ως παιδί το να διαβάζω λογοτεχνικά βιβλία ήταν η απόλυτη ευτυχία για μένα. Οι ήρωες γίνονταν οι αγαπημένοι μου φίλοι, κάποιοι που μου κρατούσαν συντροφιά, που τους θαύμαζα, που ονειρευόμουν να τους μοιάσω. Και οι περιπέτειές τους με αφορούσαν, έκαναν κι εμένα μέρος της παρέας.
Αυτή η αγάπη για το διάβασμα έφερε αναπόφευκτα και την αγάπη για τη συγγραφή. Είναι μια διαδικασία που μπορεί να είναι επώδυνη και λυτρωτική ταυτόχρονα, που μπορεί να με ρίξει σε απελπισία, γιατί βιώνω την τρομερή ανασφάλεια μπροστά σε μια (επίμονα) λευκή σελίδα αλλά και την χαρά να δημιουργώ κάτι που με ικανοποιεί, που με συντροφεύει η σκέψη του κατά τη διάρκεια της μέρας και ενώ καταπιάνομαι με τα συνηθισμένα και βαρετά της καθημερινότητας.

Τι κάνει μια συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας; Γράφει με την παιδική ανάμνηση; Κατοικεί ακόμα την παιδικότητα ως μια ξεχωριστή, συγκεκριμένη προοπτική; Αυτή η προοπτική εμφανίζεται και στην καθημερινή σας ζωή; Πώς;

Εννοείται ότι το παιδικό βίωμα είναι μια πολύτιμη πηγή στην οποία ανατρέχω. Αλλά θεωρώ ότι και το επάγγελμα μου ως δασκάλα, μέσα από την καθημερινή επαφή με τα μικρά παιδιά, με βοηθά να διατηρώ στοιχεία της παιδικότητάς μου: τον ενθουσιασμό, την περιέργεια, το συναίσθημα που το βιώνεις ατόφιο, χωρίς να μπαίνουν εμπόδιο οι περιορισμοί της λογικής.

Ποια είναι Λόλα; Γιατί δεν έχει φίλους; (Η Λόλα και οι φίλοι της, Εικονογράφηση: Σάντρα Ελευθερίου). Από πού μας ήρθε;

Η Λόλα είναι το παιδί που υπήρξα. Θυμάμαι τα διαλείμματα να μένω μέσα στην τάξη και να διαβάζω τα βιβλία της βιβλιοθήκης: Χωρίς οικογένεια και Μικρές κυρίες. Το προτιμούσα γιατί δυσκολευόμουν να ενταχθώ στις παρέες των συμμαθητών μου. Ένιωθα πιο πολύ ο εαυτός μου κρυμμένη πίσω από ένα ανοιχτό βιβλίο. Mα ταυτόχρονα διψούσα να γίνω κι εγώ μέλος μιας παρέας που θα κάνει σκανταλιές και θα ζει φανταστικές περιπέτειες, όπως οι παρέες για τις οποίες διάβαζα.

Για αυτό λοιπόν και η παρέα! Εκτός από τη Λόλα που δεν έχει φίλους, σχεδόν σε όλα τα υπόλοιπά σας βιβλία πρωταγωνιστούν οι παρέες. Ποιο ρόλο έχει η φιλία στη ζωή σας; Μιλήστε μας για τα βιβλία σας (Ο Στέφανος, η εκδρομή και άλλες έγνοιες για την Άννα Χ., Κωδικός: Π.Α.Ρ.Ε.Α. - Το μυστήριο της παράξενης βροχής)

Η φιλία είναι πολύ σημαντική για εμένα. Οι φίλοι μου είναι πολύτιμοι. Γιατί τους φίλους μας τους επιλέγουμε χωρίς κάποια κοινωνική πίεση ή πρότυπα στα οποία νιώθουμε υποχρεωμένοι να ανταποκριθούμε. Οπότε, είμαστε απόλυτα ελεύθεροι να επιλέγουμε για φίλους μας ανθρώπους που μας κάνουν να νιώθουμε όμορφα, που μας ενισχύουν θετικά όποτε το χρειαζόμαστε, που μας υποστηρίζουν και μας θαυμάζουν. Και το ίδιο κάνουμε εμείς για εκείνους.
Στο γράψιμο μου, αναπόφευκτα, αντανακλάται η θέση που καταλαμβάνει η φιλία στη ζωή μου. Γι’ αυτό οι ήρωες μου είναι μέρος μιας παρέας ή έχουν ένα αγαπημένο φίλο/μια αγαπημένη φίλη που μοιράζονται μαζί. Γιατί με μια καλή παρέα ακόμη και τα δύσκολα γίνονται διαχειρίσιμα.
Στα δύο βιβλία του Κωδικού Π.Α.Ρ.Ε.Α πρωταγωνιστεί μια παρέα παιδιών που αλληλοσυμπληρώνει ο ένας τον άλλο. Αλλά και στο εφηβικό μου μυθιστόρημα: Ο Στέφανος, η εκδρομή και άλλες έγνοιες για την Άννα Χ. η ηρωίδα προσπαθεί να ανακαλύψει ποιος ευθύνεται για την κλοπή με τη βοήθεια των δυο στενών της φίλων.

Πώς είναι να γράφετε με άλλους ή να δημιουργείτε ένα βιβλίο με παρέα; Μιλήστε μας για αυτές τις διαδικασίες.

‘Εχω στο βιογραφικό μου δύο βιβλία που γράφτηκαν σε συνεργασία με φίλες μου. Το πρώτο μου βιβλίο, ο Κωδικός Π.Α.Ρ.Ε.Α ― Μυστήριο στο σχολείο γράφτηκε μαζί με την Ανθή Πειραία. Ήμασταν ήδη χρόνια φίλες και είχαμε πολλά που μοιραζόμασταν: την αγάπη μας για το βιβλίο, τις αναφορές μας, το χιούμορ μας και την αγάπη μας για τις σοκολάτες. Οπότε σκεφτήκαμε μαζί τη δομή μιας ιστορίας και τους ήρωες μας και στη συνέχεια γράφαμε εναλλάξ. Το πρώτο κεφάλαιο ήταν δικό μου, το έστελνα στην Ανθή, που διάβαζε και συμπλήρωνε με το δικό της κείμενο. Κάθε φορά αγωνιούσα να διαβάσω τι έγραψε και έβαζα τα δυνατά μου να την εκπλήξω ευχάριστα, όταν λάβει το δικό μου κομμάτι. Το βιβλίο μας αποτελεί ένα tribute στα παιδικά μας αναγνώσματα που τα χαρακτήριζε το μυστήριο και η περιπέτεια.
Αλλά και με τη Σάντρα Ελευθερίου η συνεργασία στο Από την Πόλη έρχομαι… κύλησε πολύ φυσικά και αβίαστα, παρόλο που είχαμε και οι δύο αποκρυσταλλώσει το προσωπικό μας συγγραφικό στυλ μέχρι τότε. Η ιδέα να έχουν τα κεφάλαια παροιμίες για τίτλους ήταν της Σάντρας και είχε πολύ ενδιαφέρον το ψάξιμο κάθε φορά να βρούμε μια παροιμία που να ταιριάζει με το περιεχόμενο.
Απόλαυσα τη διαδικασία και στις δύο περιπτώσεις γιατί όλα γίνονται ομορφότερα όταν έχεις καλή παρέα, ακόμα και η διαδικασία της δημιουργίας. Άλλωστε η ποιότητα του αποτελέσματος αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι και τα δύο βιβλία διακρίθηκαν.

Πώς μιλάμε στα παιδιά για κάτι δύσκολο; Περιγράψτε μας τη διαδικασία σκέψης σας για Το βιβλίο των φόβων και πώς να τους εξαφανίσετε

Ήθελα να γράψω με χιουμοριστικό τρόπο για το θέμα Φόβος. Το χιούμορ είναι αρκετό πολλές φορές για να ξορκίσει τα δυσάρεστα.
Ένα αγόρι προσπαθεί να μας πείσει ότι έχει καταφέρει να φτιάξει ένα βιβλίο που μπορεί να εξαφανίσει κάθε φόβο. Μα έτοιμες συνταγές δεν υπάρχουν στη ζωή. Ούτε μπορεί κάποιος άλλος να πετύχει κάτι τέτοιο για χάρη μας. Χρειάζεται μόνοι μας να πάρουμε τον έλεγχο και την ευθύνη της ζωής μας. Και ίσως και να μάθουμε να αποδεχόμαστε αυτά που δεν μπορούμε να αλλάξουμε…

Πού γράφετε, πώς και πότε;

Γράφω όποτε βρω ελεύθερο χρόνο, πράγμα που γίνεται όλο και πιο σπάνιο. Για τον λόγο αυτό, χρειάζεται να έχω πρόγραμμα και να εκμεταλλεύομαι ευκαιρίες όπως την ώρα αναμονής σε μια υπηρεσία ή τον χρόνο που χρειάζεται μια λευκή ρίζα να βαφτεί. Όπου και αν γράψω, όμως, όλα τα χειρόγραφα καταλήγουν να δακτυλογραφηθούν στον υπολογιστή μου, στο γραφείο μου, με θέα τις ράχες των βιβλίων που διαμόρφωσαν την αναγνωστική και συγγραφική μου ταυτότητα.