Χάρτης 29 - ΜΑΪΟΣ 2021
https://www.hartismag.gr/hartis-29/afierwma/o-samioyel-mpeket-se-grammatoshmo
Η συγκρότηση λογοτεχνικού κανόνα συμπεριλαμβάνει και συγγραφείς που έγιναν γραμματόσημο, πρώτα στην πατρίδα τους και όταν γνωρίζουν μεγαλύτερη επιτυχία και σε άλλες χώρες. Τον Σάμιουελ Μπέκετ τον βρίσκουμε σ’ έναν αριθμό γραμματοσήμων, όχι πολύ μεγάλο σε σύγκριση με τους γίγαντες του λογοτεχνικού κανόνα – εννοώ εδώ τους Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε, Βίκτωρα Ουγκώ και Τσαρλς Ντίκενς, ή επίσης συγγραφείς του ευρωπαϊκού βορρά, όπως ο Χ. Κ. Άντερσεν και σε κάποιο βαθμό ο Χένρικ Ίψεν – αλλά παρ’ όλα αυτά σε αρκετά.
Πρώτη ήταν βέβαια η Ιρλανδία. Έπρεπε όμως να φτάσουμε στο 1990 για να συμβεί αυτό. Και στην πραγματικότητα δεν επρόκειτο για μια έκδοση με σκοπό να τιμήσει τον Μπέκετ, αλλά το ιρλανδικό θέατρο. Μια σκηνή από to En attendant Godot είναι μέρος μιας σειράς τεσσάρων θεατρικών έργων Ιρλανδών συγγραφέων, τα οποία προβάλλονται σε γραμματόσημο. Τα άλλα τρία γραμματόσημα δείχνουν σκηνές από έργα των John Millingtone Synge, Sean O’Casey και John B. Keane. Το γραμματόσημο του Μπέκετ δείχνει έναν πίνακα του πολιτικά ριζοσπαστικού και φίλου του Σιν Φέιν Ιρλανδού ζωγράφου Robert Ballagh. Απεικονίζει τον Βλαντιμίρ και τον Εστραγκόν να συνομιλούν. Ο ένας κάθεται και άλλος στέκεται σκυφτός. Και οι δυο φορούν μπόουλερ. Στο βάθος ένα μοναχικό δέντρο δίχως φύλλα. Και στις δύο πλευρές η τραβηγμένη αυλαία.
Και το δεύτερο γραμματόσημο προέρχεται από την Ιρλανδία. Και αυτό είναι μέρος μιας σειράς τεσσάρων, αυτή τη φορά από το 1994, αφιερωμένη σε Ιρλανδούς νομπελίστες. Τρεις από τους τέσσερις βραβευμένους είναι συγγραφείς: εκτός από τον Μπέκετ οι Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς και Tζορτζ Μπέρναρντ Σω. Ο τέταρτος, ο Σον Μακμπράιντ, ήταν πολιτικός και δεν του απονεμήθηκε βραβείο λογοτεχνίας, αλλά ειρήνης. Και τα τέσσερα γραμματόσημα δείχνουν ένα μετάλλιο με το πορτρέτο του βραβευμένου, το όνομά του και το έτος απονομής του βραβείου. Δίπλα στο μετάλλιο απεικονίζεται κάτι που σχετίζεται με τον βραβευμένο, στην περίπτωση του Γέιτς μια ταφόπλακα με επιγραφή, στου Σω ένα θεατρικό πρόγραμμα και στου Μπέκετ το δάπεδο μιας σκηνής που είναι άδειο, εκτός από ένα ζευγάρι φθαρμένες αρβύλες. Και αυτή τη φορά επίσης είναι το En attendant Godot που αναλαμβάνει την εκπροσώπηση του συγγραφικού έργου.
Ένα τρίτο γραμματόσημο από την Ιρλανδία με τον Μπέκετ εκδόθηκε δέκα χρόνια αργότερα, τώρα όπως και τότε σε μια σειρά τεσσάρων γραμματοσήμων αφιερωμένων στους Ιρλανδούς νομπελίστες. Στην περίπτωση αυτή στάθηκε δυνατό και οι τέσσερις να προέρχονται από τον χώρο της λογοτεχνίας. Ο Σέιμους Χίνι, βραβευμένος με Νόμπελ το 1995, αντικατέστησε τον Σον Μακμπράιντ. Το γραμματόσημο του Μπέκετ δείχνει ένα πορτρέτο του συγγραφέα στα αριστερά και μια σκηνή από το En attendant Godot στα δεξιά, και πιο συγκεκριμένα μια σκηνή με δύο εντελώς αναγνωρίσιμους ηθοποιούς που φροντίζουν λίγο ο ένας τον άλλο μπροστά σ’ ένα μοναχικό, γυμνό δέντρο, δηλαδή τον Ernst-Hugo Järegård και τον Jan-Olof Strandberg από την παράσταση του Βασιλικού Θεάτρου της Στοκχόλμης το 1966. Ο λόγος που προβάλλεται μια σουηδική παράσταση είναι ότι η έκδοση των γραμματοσήμων στο σύνολό της ήταν μια συνεργασία μεταξύ Σουηδίας και Ιρλανδίας. Τα τέσσερα γραμματόσημα με τους Ιρλανδούς νομπελίστες εκδόθηκαν συγχρόνως στην Ιρλανδία και τη Σουηδία, με μόνη διαφορά ότι το όνομα της χώρας ήταν διαφορετικό. Τα γραμματόσημα σχεδιάστηκαν και χαράχτηκαν από Σουηδούς, τους Gustav Malmfors και Lars Sjööblom αντίστοιχα.
Συγγραφείς που έχουν λάβει βραβείο Νομπέλ λογοτεχνίας καταλήγουν συχνά σε γραμματόσημα που ανήκουν σε λίγο πολύ εκτενείς σειρές βραβευμένων με Νομπέλ σε διάφορες χώρες. Πρόκειται συχνά για εκδόσεις που απευθύνονται σε συλλέκτες γραμματοσήμων σε όλο τον κόσμο παρά σε πολίτες που θέλουν να ταχυδρομήσουν κάτι στις χώρες αυτές. Ο Μπέκετ βρίσκεται σε τρεις τέτοιες σειρές, όπου μοιράζεται χώρο, για παράδειγμα, με τους Συλί Προυντόμ, Ράντγιαρντ Κίπλινγκ, Περλ Μπακ, Αλμπέρ Καμύ και Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες. Επίσης απεικονίζεται το πρόσωπό του σ’ ένα γραμματόσημο από τις Μαλδίβες το 1995 και σ’ ένα από την Ισπανία το 2015, εδώ με γυαλιά ανεβασμένα στο μέτωπό του. Το πρόσωπό του απεικονίζεται επίσης σ’ ένα γραμματόσημο από τη Γουινέα το 2008. Ενώ όμως τα γραμματόσημα από τις Μαλδίβες και την Ισπανία δείχνουν μόνο το πρόσωπο, το γραμματόσημο από τη Γουινέα αφήνει χώρο και για μια σκηνή από μια θεατρική παράσταση. Μπορείτε να μαντέψετε; Ακριβώς, είναι από το En attendant Godot.