Χάρτης 29 - ΜΑΪΟΣ 2021
https://www.hartismag.gr/hartis-29/eikastika/mia-eikona-xilies-lexeis-4
——— ≈ ———
Στον καιρό της ψηφιακής πολυδιάδρασης,
της ψηφιακής έκρηξης των εικόνων, της ψηφιακής ιλιγγιώδους ταχύτητας των
πληροφοριών, θα αφιερώσουμε, με βραδύτητα και βαρύτητα, αλλά και με
χιούμορ και ελαφρότητα, σκέψεις και λέξεις για τις εικόνες: μία εικόνα
κάθε μήνα, μία εικόνα για κάθε έτος του 21ου αιώνα. Μένουμε στην εικόνα,
τη διαβάζουμε, την εμβαθύνουμε και, μέσα από την εικόνα, χαρτογράφουμε
την ιστορία του μέλλοντος μας. Με ανάκατη σειρά, όπως επιβάλλουν η
Ποίηση και ο Benjamin, συνθέτουμε μια ψηφιδωτή βιογραφία του 21ου αιώνα, παίζοντας με την φράση «Μία εικόνα, χίλιες λέξεις». Η ιστορικός τέχνης Φαίη Τζανετουλάκου εξετάζει ιμπρεσιονιστικά, θεωρητικά, και αισθαντικά την εκάστοτε εικόνα, ο συγγραφέας Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης εκπτύσσει συνειρμικές σκέψεις, ενώ ο ζωγράφος Σωτήρης Μπατζιάνας την αναδημιουγεί και την ανασυνθέτει σχολιάζοντάς την εικαστικά.
Μαθαίνεις, ακούς, διαβάζεις γι᾽ αυτούς, παρακολουθείς τις δυνατές δράσεις τους, νιώθεις λιγότερο μόνος, και μες στο μυαλό σου χορεύει το τσάρλεστον των συνειρμών, της μνημοσύνης το χάλι-γκάλι. Αυτή η φορά η κοίτη είναι η Γηραιά Αλβιόνα, κι εκεί θα βρεις την Κρήνη των Κόκκινων Κρίνων. Φλεγματικά αγανακτισμένοι από τα δεινά που ταλανίζουν τον πλανήτη, από τη δολοφονία των πετεινών του ουρανού και από την μόλυνση υδάτων και από τις πυρκαγιές που μαίνονται στα δάση και από την καλπάζουσα αναισθησία του κτηνώδους νεοκυνισμού και από τη γενικευμένη σαχλαμάρα που ήταν στα παλιά καλά χρόνια η όντως πολιτική και από το φαιό που απλώνεται στο πράσινο και από την ολέθρια διολίσθηση από το “Time is on my Side’’ στο “Run out of Time”, η Gail Bradbrook, ο Simon Bramwell, και ο Roger Hallam αντλούν από την αποθήκη τ᾽ ουρανού υλικό, συζητούν, οργίζονται, αναθυμούνται, μελετούν, καταστρώνουν επιτελικά σχέδια, και, τρία χρόνια πριν, τον Μάιο του 2018, ιδρύουν το κίνημα Extinction Rebellion.
Βάζεις στου θυμικού το πικάπ το “Marx & Engels” των Belle and Sebastian, μια pop επιστροφή στις καταγωγικές περιοχές — από αυτές αντλείς: κουράγιο, ιδέες, έμπνευση, ορμή. Μαζί με την pop, μαζί με τους κλασικούς, μαζί με το Μεγάλο Γλέντι του 68, Μάης και τότε, μαζί με το πρόγραμμα του André Breton και των υπερρεαλιστών (Να Θέσουμε την Ποίηση στην Υπηρεσία της Επανάστασης) μαζί με την αντιστροφή του προγράμματος από τον Guy Debord και τους καταστασιακούς (Να Θέσουμε την Επανάσταση στην Υπηρεσία της Ποίησης), οι Extinction Rebellion, οι XR, θα στήσουν ένα χωνευτήρι και φυτώριο, υποκλινόμενοι δημιουργικά στο Άλλοτε και παρεμβαίνοντας δυναμικά στο Νυν. Το σήμα τους είναι η κλεψύδρα, γιατί ζούμε απανωτές αντίστροφες μετρήσεις προς τον ολοένα και ζοφερότερο ζοφώδη ζόφο, αλλά και γιατί η κλεψύδρα μπορεί να γεμίσει με πολύχρωμες πεταλούδες κι αυτές να φτερουγίσουν ελεύθερες γύρω της και το φτερούγισμά τους να προκαλέσει πολλά, πάρα πολλά αναπάντεχα — όπως το λέει κι εκείνη η ψυχεδελική θεωρία: αν μια πεταλούδα φτερουγίσει στο Άλαμουτ, μπορεί να προκαλέσει μελτέμια ανυπακοής στη Λόντρα.
Η Gail Bradbrook απαγγέλλει: «Πρέπει άραγε ο πολίτης, ακόμα και για μία στιγμή ή στον μικρότερο βαθμό, να εκχωρήσει τη συνείδησή του στον νομοθέτη; Γιατί τότε έχει κάθε άνθρωπος συνείδηση; Θεωρώ πως πρέπει να είμαστε πρώτα άνθρωποι και μετά υπήκοοι. Δεν είναι επιθυμητό να καλλιεργείται ο σεβασμός τόσο στο νόμο, όσο στο δίκαιο. Η μόνη υποχρέωση που δικαιούμαι να αναλάβω είναι να κάνω κάθε φορά αυτό που θεωρώ δίκαιο».
Ο Simon Bramwell απαγγέλλει: «Τι είναι οι ρίζες; Τι είναι τούτο το ανεστραμμένο δέντρο που μεγαλώνει με το κεφάλι κάτω, βυθισμένο στο κρύο και σκοτεινό έδαφος, που μπορεί να φτάσει στο 80% του βάρους ολόκληρου του δέντρου, το πιο απεγνωσμένο ζωτικό μέρος του; Που μπορεί να επεκταθεί ως κι εκατοντάδες χιλιόμετρα, δίνοντας ζωή σ᾽ εκατομμύρια ρίζες ικανές ν᾽ αποθηκεύουν και να μεταδίδουν πληροφορίες, διότι επικοινωνούν μέσω νευροδιαβιβαστών κι επεξεργάζονται μηνύματα χημικής, μαγνητικής, και παλμικής φύσης».
Ο Roger Hallam απαγγέλλει: «Όταν τα καημένα αφεντικά της κοινωνίας, της οποίας την αξιοθρήνητη κατάληξη βλέπουμε σήμερα, αναγκάζονται να παραδεχτούν ότι το περιβάλλον μας έχει καταστεί ένα κοινωνικό ζήτημα και ότι η διαχείριση των πάντων είναι άμεσα πολιτική, από το γρασίδι των αγρών και το πόσιμο νερό μέχρι τη δυνατότητα να κοιμόμαστε χωρίς να παίρνουμε πολλά υπνωτικά χάπια ή να πλενόμαστε χωρίς να υποφέρουμε από τόσες αλλεργίες, σε τέτοιες συνθήκες λοιπόν, είναι προφανές ότι η παλιά εξειδικευμένη πολιτική πρέπει να παραδεχτεί την πλήρη χρεοκοπία της».
Ναι, κόκκινα κρίνα και κλεψύδρα. Ναι, πέρα από την χρεοκοπημένη πολιτική. Ναι, χωνευτήρι και φυτώριο. Ιδεών χωνευτήρι από όλο το φάσμα των ξεσηκωμών όπου συνδέθηκαν η πολιτική πρωτοπορία και η πολιτισμική εμπροσθοφυλακή, και φυτώριο νεαρών που θα πάρουν τη σκυτάλη από τους βετεράνους. Τα ήδη περιλάλητα δρώμενα της Red Brigade, που σχηματίστηκε από μέλη του The Invisible Circus, προέρχονται από τούτο το χωνευτήρι, ενώ οι πιτσιρικάδες της XR Youth, μόλις δέκα και έως το πολύ δεκαέξι ετών, ήδη εξοικειώνται με την ιστορία εκείνων που επιζήτησαν το εμπρηστικό ανθηρό αντάμωμα του πολιτικού με το αισθητικό, από τον Courbet έως τον Jorn και από τον Rimbaud έως τον Debord. Οι κόκκινες μορφές με τα πάλλευκα πρόσωπα χορογραφούνται, μπαίνουν στον ωκεανό, ανεβαίνουν σε λόφους, στήνονται σαν οδόφραγμα καμωμένο από αγριοτριαντάφυλλα έξω από χρηματιστήρια, και τα μειράκια βλέπουν ότι ο αγώνας για το περιβάλλον είναι αξεχώριστος από τον αγώνα για κοινωνική δικαιoσύνη, και ότι η κινητοποίηση, ο ξεσηκωμός, η rebellion, είναι αδιάσπαστη από την επανεπινόηση της ομορφιάς, από τον επαναπροσδιορισμό της αισθητικής, από την εκ νέου εννοημάτωση του έρωτος.
Τσιτάρεις: Henry David Thoreau και Πολιτική Ανυπακοή, Antonio Moresco και Το Τραγούδι των Δέντρων, Guy Debord και Ο Άρρωστος Πλανήτης. Θυμάσαι: ο Ginsberg γράφει την Πλουτώνια Ωδή και συμμετέχει, με Ινδιάνους, σε πολιτικοαισθητικά δρώμενα κατά της πυρηνικής ενέργειας. Σκέφτεσαι: Να βγούμε από τούτο το Καλωδιομένο Κουτί, να εξουδετερώσουμε την ωρολογιακή βόμβα που έχει τοποθετηθεί στα σπλάχνα του πλανήτη εδώ και δύο αιώνες. Αισθάνεσαι: οι comrades της Extinction Rebellion παίζουν καλά το παιχνίδι της αφύπνισης και της διαμαρτυρίας αντλώντας από την ιστορία των ξεσηκωμών, μελετώντας τις κρίσιμες στιγμές των κινημάτων που εναντιώθηκαν στην εξαχρείωση, εφευρίσκοντας νέους τρόπους παρέμβασης, περνώντας από τη μεριά, και αυτοί, του homo ludens. Και συμφωνείς με την ήδη αιχμηρή, και παγερής ακρίβειας, κατακλείδα ενός κειμένου, γραμμένου ήδη από το 1971: «Το σύνθημα Επανάσταση ή Θάνατος, δεν είναι πλέον η λυρική έκφραση μιας εξεγερμένης συνείδησης, αλλά η τελευταία λέξη της επιστημονικής σκέψης του αιώνα μας».
Θυμώνεις, οργίζεσαι, αγανακτείς, γράφεις: ΤΟ ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ ΜΑΣ / Κελαρύζουμε γάργαρο νερό στους κρουνούς των αποχετεύσεων, θωπεύουμε με φρέσκο οξυγόνο τις απολήξεις των εξατμίσεων / Είμαστε ο αγέρωχος ήλιος που τρυπάει τις περσίδες στα ανακλαστικά παράθυρα των πολυεθνικών / Τοποθετούμε παγετώνες στις πλατείες, που καθώς λιώνουν, δημιουργούν δίνες καταπίνοντας τους περαστικούς / Δενόμαστε με λαιμαριές στα υπουργεία σας και σκεπάζουμε με τις φτερούγες μας τις χαίνουσες πληγές της Μητέρας μας Γης από τα γεωτρύπανα του fracking σας / Μπαίνουμε στα φουγάρα σας και τα ανατινάσσουμε με εκθαμβωτικές πεταλούδες μεγατόνων/ Είμαστε η Άλικη Ταξιανθία, που βαδίζουμε ανάμεσα από τις ξαπλώστρες και τα αντηλιακά σας, και η αιμάτινη σκιά μας χαλάει το ομοιόμορφο μαύρισμα των συνειδήσεων σας / Είμαστε οι Αλχημιστές των Πλαστικών Ονείρων, που μαζεύουν τα σκουπίδια σας και τα μετατρέπουν σε ψήγματα χρυσού / Όταν όμως σκύβετε στα τέσσερα να τα πιάσετε, ουτιδανοί οσφυοκάμπτες ιδρωμένοι από τον χρυσοθηρικό πυρετό, αυτά έρχονται και κολλάνε πάνω στο δέρμα σας/ Τότε αναγκάζεστε να το κόβετε κομμάτι-κομμάτι με τον ελβετικό σουγιά σας για να το πουλήσετε / Και αυτό / Αφού έχετε ήδη πουλήσει-αποψιλώσει-κατακάψει-αποστραγγίσει-κατακρεουργήσει όλα όσα νομίσατε ότι σας ανήκουν / Και όταν στερέψουν τα πάντα / Στην άκρη του δρόμου θα μας βρείτε να σας περιμένουμε / Λευκά Φαντάσματα / Κόκκινα Κρίνα / Κλεψύδρες του Χρόνου της Γης / Του δικού σας χρόνου/ Και μέσα στα υγρά μας μάτια θα δείτε να ξεπροβάλλουν σαν πύρινες γλώσσες όλα τα εγκλήματα σας εις βάρος της Μητρός σας. / Αυτή η Φλεγόμενη Βάτος είναι τόσο όμορφη/ Γιατί προσδοκά μία Αναγέννηση μέσα από την τέφρα σας / Χωρίς εσάς.