Χάρτης 54 - ΙΟΥΝΙΟΣ 2023
https://www.hartismag.gr/hartis-54/klimakes/loyka-patsioli
Για τον Λούκα Πατσιόλι, Φραγκισκανό μοναχό, κεφάλι σαν μακρύ πεπόνι, μύτη σκιερή και μάτια σε αναλογία με τα σφιγμένα χείλη του, το δούναι και λαβείν αποτελεί το μέτρο πασών των επιστημών και διδαχών, δεδομένου ότι όλες οι τέχνες και όλες οι γνώμες είναι αέρας κοπανιστός, ενώ τα μαθηματικά είναι οι μόνες βεβαιότητες, αφού, είτε έτσι είτε αλλιώς, πάντα το ένα συν ένα θα κάνει δύο. Όπερ έδει δείξαι.
Τι μπορεί να πράξει ο άνθρωπος αν η επιστήμη των αριθμών δεν τον οδηγεί; Θα χάνει στα ζάρια, επειδή δεν θα λογαριάζει πως η βεβαιότητα να κατανικηθεί ο αντίπαλος εξαρτάται από το πηλίκον του μήκους του βραχίονα προς την ταχύτητα με την οποία ένα άλλο ζάρι θα πέφτει μέσα από το καλογερίστικο φαρδομάνικό του στο τραπέζι, ενώ ένα αβόλευτο ζάρι θα βολεύεται στην τσέπη του ράσου του. Θα κερδίζει όταν θα στοιχηματίζει πως μπορεί να ανέβει σε ένα παραλληλόγραμμο τραπέζι γεμάτο με φρέσκα αυγά και να φτάσει από τη μία άκρη ως την άλλη, δίχως να σπάσει, ούτε καν να ραγίσει -κανένα!- επειδή το ευθύγραμμο της κίνησης θα είναι αντιστρόφως ανάλογο της διαγωνίου του παραλληλόγραμμου. Είχε ομολογήσει στον επιστήθιο φίλο του Λεονάρντο ντα Βίντσι πως ετοίμαζε πραγματεία «Περί της ισχύος των αριθμών» (De viribus quantitatis), τον καλούσε μάλιστα, επειδή εκείνος ήταν πολύ ικανός να σχεδιάζει μηχανές και άλλα περίεργα πράγματα, να του στείλει, υπολογίζοντας το ύψος ενός ανθρώπου που θα κρατούσε ένα ασημένιο πηρούνι όπου θα ήταν καρφωμένη μια ελιά, πόση θα έπρεπε να είναι η απόσταση ώστε, τινάζοντας το πηρούνι, η ελιά να πέσει στο ανοιχτό στόμα του Πάπα, η Αγιότητα του οποίου δεν πρέπει να κουράζεται κατά την βρώση και πόση.
Ο Πάπας Λέων ο Δέκατος δεν είχε σε καμία εκτίμηση τον Λεονάρντο και, καθώς τίποτα δεν διέφευγε της προσοχής του, είτε γινόταν στη Ρώμη είτε στο Μιλάνο, άπλωσε λίγο το δεξί πόδι του για να ασπασθεί ο Λούκα Πατσιόλι το χρυσοκέντητο μεταξωτό πασούμι του και είπε: «Αυτός ο άνθρωπος, Τέκνον Ημών Αγαπητόν, δεν πρόκειται να κάνει τίποτα, ποτέ δεν θα κάνει κάτι. Ο νους του είναι συνεχώς να τελειώσει ό,τι έχει αναλάβει, πριν καλά-καλά το αρχίσει. Όλα μένουν στη μέση». Και ο Λούκα Πατσιόλι, γονυπετής, ύψωσε ελαφρώς την κεφαλή του για να νεύσει καταφατικώς, το αλάθητο της Αυτού Αγιότητας δεν επιδεχόταν κάτι άλλο. Και ο Πάπας Λέων ο Δέκατος δεν θα έκανε λάθος αν έδινε εντολή για ένα ή δύο χρυσά νομίσματα σε εκείνον τον καλόγερο που ταπεινώς επιδείκνυε την ισχύ των αριθμών, η οποία δεν είναι άλλο από την παντοδυναμία του Θεού.