Χάρτης 52 - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2023
https://www.hartismag.gr/hartis-52/hartaki/ghiaponezikos-kipos-sinenteiksi-me-ti-tzeni-koitsodimitropoyloi
¤¦Ο γιαπωνέζικος κήπος είναι ίσως ένα από τα πιο δομημένα είδη κήπων. Πρέπει απαραιτήτως να περιέχει επτά στοιχεία: νερό, πέτρες και άμμο, γέφυρες, πέτρινα φανάρια και γούρνες, φράκτες και πύλες, άνθη και δέντρα, και ψάρια. Οι παρούσες συνεντεύξεις θα αποτελούνται πάντα από επτά ερωτήσεις. Κάποιες από αυτές θα επαναλαμβάνονται και κάποιες θα είναι νέες, ώστε να ανταποκρίνονται στο έργο που έχουμε μπροστά μας. Σαν τον γιαπωνέζικο κήπο, οι συνεντεύξεις θα διατηρούν τη δομή τους, προσπαθώντας ταυτόχρονα να αποδώσουν, ακριβώς σαν αυτόν, τη ζωντάνια μιας μακρινής γης, που σε αυτήν την περίπτωση είναι, βέβαια, η διαδικασία της συγγραφής.
Η Τζένη Κουτσοδημητροπούλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μελβούρνη της Αυστραλίας. Στην εφηβεία μετακόμισε στην Ελλάδα. Είναι καθηγήτρια αγγλικών και παράλληλα ασχολείται με την επιμέλεια υπό έκδοση αγγλικών εκπαιδευτικών βιβλίων. Διατηρεί τη δική της στήλη, «Στάση… δημοτικό!», στο ένθετο της ηλεκτρονικής εφημερίδας, Η Φωνή της Κω
(Kosvoice.gr ), όπου και παρουσιάζει βιβλία για παιδιά. Έχει γράψει τα βιβλία: Ο Νόλαν μετράει τα αστέρια, Ο Μπερτ χάνει τη φωνή του, Ένας σαμουράι, ένα σπαθί και το κεράσι της ζωής (εκδ. Διόπτρα)· Η μέρα μου σε άσπρο-μαύρο, Βασιλιάς Φωνακλάς Γαλήνη δεν βρίσκει, Μια ομάδα για τη Σόφη , Γκαζόζα Α.Α.Α, Έτσι είναι οι φίλοι!, Το Ημερολόγιο ενός Εξερευνητή #1- Στη μακρινή Ωκεανία, Το Ημερολόγιο ενός Εξερευνητή #2 – Στην παγωμένη γη, Το Ημερολόγιο ενός Εξερευνητή #3-Στη Μαύρη γη, Οικογένεια Γκρίφιν ταξιδεύει με αερόστατο, Η Μυστική πόρτα (εκδ. Ελληνοεκδοτική)· Κοραλλιογενής ύφαλος (Βραχεία λίστα Βραβείων του Αναγνώστη), Ζητείται ιππότης!, Η Μεγάλη των Τεράτων Σχολή, Στον πλανήτη Κόκκινο μια φορά, Ο Φάνης ο φαρσέρ, Η Μάγισσα Λουίζα και οι 32 γάτες (εκδ. Μεταίχμιο)· Τι σκαρώνει ο Λύκος;, Όχι τόσο σφιχτά, Μάξιμε! (εκδ. Κόκκινη κλωστή δεμένη)
Διδάσκετε αγγλικά και επιμελείστε αγγλικές εκδόσεις. Πώς η πολύ καλή γνώση δύο γλωσσών εμπλέκεται στη δική σας διαδικασία ανάγνωσης και συγγραφής; Σας έχει αυτό επηρεάσει στον τρόπο που χειρίζεστε τις ιστορίες που θέλετε να πείτε;
Λειτουργώ το ίδιο και με τις δυο γλώσσες. Διαβάζω λογοτεχνία, επικοινωνώ, τραγουδώ και γράφω και στις δύο. Υπάρχουν φορές όμως που σκέφτομαι την ιστορία στα αγγλικά πριν τη γράψω στα ελληνικά, ειδικά τους διαλόγους. Αυθόρμητα μου βγαίνει. Αλλά σε καμία περίπτωση δεν επηρεάζει η μία γλώσσα την άλλη. Στο δικό μου μυαλό είναι μία.
Πώς καταπιάνεστε με ένα θέμα; Έρχεται εκείνο σε σας ή πάτε εσείς σε εκείνο;
Συνήθως το θέμα προκύπτει τυχαία. Κάτι θα σταθεί ως αφορμή, όπως, η επικαιρότητα, ένα σχόλιο, μια εικόνα, μια τυχαία φράση, για μια συνάντηση. Και κάπου εκεί μπερδεύεται τελικά ποιος πλησίασε τον άλλον πρώτα.
Υπάρχουν φορές που γίνεται μια ανάθεση. Εκεί το θέμα μπαίνει σε ένα πλαίσιο. Ευτυχώς, όμως, μέχρι τώρα είχα την ευκαιρία να δημιουργήσω και το πλαίσιο.
«Τα ποτάμια είναι για όλους...». Πώς έχετε σκεφτεί πάνω στο θέμα της απώλειας, στο βιβλίο Ο Νόλαν μετράει τα αστέρια (εκδ. Διόπτρα); Πώς φτάσατε σε αυτό το αντίδοτο στη λύπη; Ποια διαδικασία σκέψης/συγγραφής κρύβεται πίσω από αυτή την ιστορία;
Η πρωτοβουλία των εκδόσεων Διόπτρα, για μια σχετική νέα σειρά, με ενθουσίασε. Η απώλεια αγαπημένου προσώπου είναι σίγουρα κάτι που κανένα παιδί και κανείς άνθρωπος δεν μπορεί να αποφύγει και αυτό με οδήγησε να επιλέξω το συγκεκριμένο θέμα για το πρώτο βιβλίο της σειράς.
Έψαξα και διάβασα πολύ πριν ξεκινήσω. Μίλησα εξαντλητικά με φίλη ψυχολόγο, αλλά και με πολλούς γονείς που σχετικά πρόσφατα βίωσαν την απώλεια παππούδων/γιαγιάδων και κλήθηκαν να διαχειριστούν την ενημέρωση-αντιδράσεις των παιδιών τους. Αυτό που προσπάθησα, πάνω απ’ όλα, ήταν να είμαι κοντά στην πραγματικότητα, προσεγγίζοντας όμως το θέμα της απώλειας με πολλή προσοχή, σεβασμό, ευαισθησία και αγάπη προς το παιδί-αναγνώστη.
Όσο για το αντίδοτο, η ίδια η πραγματικότητα ήταν αυτή που με οδήγησε σε αυτό το αντίδοτο. Ο Νόλαν περνούσε τα Σαββατοκύριακα με τον παππού και τη γιαγιά. Όταν ξαφνικά «έφυγε» ο παππούς, ο Νόλαν προσπάθησε να διαχειριστεί τα συναισθήματά του. Όπως και η γιαγιά, άλλωστε, από την πλευρά της. Και οι δύο πρέπει να πενθήσουν, να ζήσουν αυτό το συναίσθημα, για να πάνε παρακάτω. Και οι δύο χρειάζονται χρόνο να βάλουν τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους σε μια σειρά. Και η γιαγιά, σαν μεγαλύτερη, εμπειρότερη και σοφότερη, έδωσε τον χρόνο και τον χώρο που χρειάζεται για να ωριμάσει η νέα κατάσταση μέσα τους, μέχρι να μπορούν να γυρίσουν και πάλι σε μια κανονικότητα.
Πώς χάνει και πώς βρίσκει κάποιος τη φωνή του; Μιλήστε μας για το βιβλίο σας Ο Μπερτ χάνει τη φωνή του (εκδ. Διόπτρα).
Ο Μπερτ, ο κεντρικός ήρωάς μας, χάνει τη φωνή του γιατί δέχεται τον λεκτικό εκφοβισμό μιας παρέας από το περιβάλλον του. Τον χλευάζουν και τον περιγελούν, σχολιάζοντας ένα βασικό χαρακτηριστικό του, τη χροιά και την ένταση της φωνής του. Ο Μπερτ δεν θα αντέξει, θα λυγίσει και θα χάσει την αυτοπεποίθησή του. Δεν θα μπορεί να αρθρώσει μια λέξη. Θα χάσει τη φωνή του και θα απομακρυνθεί.
Πώς χάνει, λοιπόν, κάποιος τη φωνή του; Με οποιαδήποτε μορφή βίας, με την επιβολή στους άλλους. Δυστυχώς, στις μέρες μας ο λεκτικός εκφοβισμός κυριαρχεί και σίγουρα δεν έχει βοηθήσει η ηλεκτρονική επικοινωνία. Αντίθετα, θα έλεγα πως ίσως βρήκε και πρόσφορο έδαφος να ανθίσει.
Αλλά υπάρχει τρόπος να βρούμε και πάλι τη φωνή μας.
Το άμεσο κοντινό μας περιβάλλον μπορεί να βοηθήσει σημαντικά. Είναι η φωνή μας όταν για κάποιο λόγο αυτή χαθεί. Το στήριγμά μας σε μια δύσκολη στιγμή, όταν χρειάζεται κάπου να ακουμπήσουμε. Τα αυτιά πάντα έτοιμα να ακούσουν. Είναι οι άνθρωποι, που ο καθένας με τον τρόπο του, μας δίνει δύναμη. Γιατί όσο δυνατός και αν είναι κάποιος χρειάζεται αυτή τη στήριξη, την ψυχική ενδυνάμωση, για να αποκτήσει ξανά την χαμένη του αυτοπεποίθηση.
Πώς δημιουργείται μια σειρά βιβλίων; Μιλήστε μας για τη σειρά Οι κατάσκοποι της Γεωγραφίας.
Πώς δομήθηκε αυτό το πολυτροπικό βιβλίο; Πώς εργαστήκατε εσείς και οι
συνεργάτες σας; Συνδέονται αυτές οι ιστορίες με τον τρόπο που ζείτε τη
ζωή σας και συνδέστε με τον κόσμο;
Δημιουργείται από άτομα με όραμα, όρεξη και μεράκι. Η Λύντη Γαλάτη (υπεύθυνη παιδικού των εκδ. Διόπτρα) είχε μια ιδέα και τη μοιράστηκε μαζί μου. Για καιρό, λοιπόν, ανταλλάσαμε ιδέες. Γράφαμε, σβήναμε, κάναμε μετατροπές, μέχρι που καταλήξαμε σε ένα σχεδιάγραμμα της σειράς. Έπειτα επιλέξαμε μια ομάδα συγγραφέων και ξεκίνησαν οι ομαδικές συναντήσεις, άλλοτε δια ζώσης, άλλοτε πάλι διαδικτυακά, μέχρι να βρούμε την τελική μορφή της σειράς. Με έξι συγγράφεις σε ένα «δωμάτιο», μπορείτε να φανταστείτε πόσες ιδέες έπεσαν στο τραπέζι… Θυμάμαι την όλη διαδικασία με πολλή αγάπη. Δουλέψαμε σκληρά, με ενθουσιασμό και με κοινό στόχο. Και πάνω απ’ όλα περάσαμε όμορφα. Διασκεδάσαμε την κάθε στιγμή.
Όλες οι ιστορίες συνδέονται με μια τεχνολογική εφαρμογή. Τον Πορτολάνο. Όλοι οι βασικοί ήρωες είναι χρήστες τις εφαρμογής, και λόγω τις επιδεξιότητάς τους στο πόρτο-κουίζ έχουν πλέον χρηστεί με τον τίτλο «Κατάσκοποι της Γεωγραφίας», κερδίζοντας διάφορα πλεονεκτήματα. Ένα από αυτά είναι να έχουν πρόσβαση στο πόρτο-μπλαμπλά, όπου είναι πλέον διαδικτυακοί φίλοι.
Με όλες αυτές τις ιστορίες που θα εκδοθούν, όλοι εμείς οι συγγραφείς συνδεόμαστε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον ο καθένας με το αντίστοιχο θέμα. Όχι, βέβαια, όμως μόνο με αυτό: Ο καθένας μας είχε να διαλέξει ανάμεσα σε πολλά ενδιαφέροντα , πρωτίστως για τον ίδιο, θέματα, να εμβαθύνει, να ψάξει πραγματικά στοιχεία, να αναλύσει και να στήσει πάνω σε αυτά μια νέα ιστορία.
Όσο για τη σύγκριση των ιστοριών των ηρώων με την δική μας καθημερινότητα, τον τρόπο επικοινωνίας τους κλπ., προφανώς και υπάρχουν πολλά κοινά. Στη ζωή όλων μας πλέον ‘’τρέχουν’’ πολλές εφαρμογές σαν τον Πορτολάνο. Μπορεί να έχουν άλλες ονομασίες, αλλά σίγουρα το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: Άμεση επικοινωνία, τρομακτικά γρήγορη διάχυση της πληροφορίας και ταχύτατη ενημέρωση όλων για ό,τι συμβαίνει παγκόσμια, σε όλα τα επίπεδα. Εξαιρετικά χρήσιμο αυτό, αλλά απαιτεί μεγάλη προσοχή ως προς τη διαχείριση, διότι οι κίνδυνοι, που όλοι γνωρίζουμε, καραδοκούν.
Το παιδί τι είναι; Πώς σκέφτεται; Συνδέετε το παιδικό βιβλίο με τον φιλοσοφικό στοχασμό;
Κάθε παιδί είναι μια ιδιαίτερη προσωπικότητα που απορροφά κάθε είδους πληροφορία την οποία επεξεργάζεται και ενσωματώνει. Είναι μια πνευματική οντότητα που διαπλάθεται, σε πολύ μεγάλο βαθμό, με ό,τι προσλαμβάνει από την οικογένεια, το σχολείο και το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Το παιδικό βιβλίο παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην ολοκλήρωση και διαμόρφωση του παιδικού χαρακτήρα και η έλλειψή του γίνεται άμεσα αντιληπτή μεσοπρόθεσμα. Όπως και κάθε βιβλίο και κάθε μορφής λογοτεχνία που σέβεται τον εαυτό της, έτσι και το παιδικό βιβλίο συνδέεται με τον φιλοσοφικό στοχασμό του παιδικού κόσμου και όλων των θεμάτων που εμπίπτουν σε αυτόν, στην κλίμακα βέβαια που τους αναλογεί.
Πού γράφετε, πώς και πότε;
Τις καθημερινές, από το μεσημέρι και μέχρι το βράδυ έχω μαθήματα, έτσι αυτές οι ώρες είναι εκτός. Ευτυχώς! Γιατί το πρωί είμαι πολύ πιο δημιουργική. Και όταν έχω μπει για τα καλά μέσα στην ιστορία, οι δημιουργικές ώρες γίνονται ακόμα πιο πρωινές. Τότε που το σπίτι είναι ήσυχο, όπως και η γειτονιά, και η μέρα δεν έχει ξημερώσει ακόμα. Αγαπώ πολύ αυτή την ησυχία. Σηκώνομαι και περπατώ στις μύτες των ποδιών, μη τυχόν, και ξυπνήσω κανέναν. Τρυπώνω στο γραφείο μου και ανοίγω τον υπολογιστή. Με μια κούπα καφέ στο χέρι βυθίζομαι στην πολυθρόνα μου και ξεκινώ…
Αυτός είναι ο κανόνας, διότι η γραφή μπορεί να προκύψει τυχαία, οποιαδήποτε μέρα και ώρα, μετά από οποιοδήποτε ερέθισμα ή αφορμή.