Χάρτης 51 - ΜΑΡΤΙΟΣ 2023
https://www.hartismag.gr/hartis-51/metafrash/dyo-poiimata-apo-tin-silloghi-arghoyn-oi-lekseis-2021
Στέκομαι για ώρα στο κέντρο ενός σκοτεινού δάσους
περιμένοντας τη σκιά να με πάρει σπίτι
Κάθομαι σ' ένα κούτσουρο και αφηγούμαι τη ζωή μου
περιμένοντας να μ' ακούσουν τα δέντρα
και να μ' αγκαλιάσουν
Κανείς δεν παρατηρεί
ότι η καρδιά μου είναι μεγαλύτερη από το θώρακα
Όλο το δάσος κρέμεται στους ώμους μου
Ένας προστατευτικός μανδύας
Τη νύχτα ονειρεύτηκα πάλι το ταξίδι
Περπατώ χαμένη σε μια άγνωστη πόλη
και ξεχνώ όλα τα ονόματα
Δεν βρίσκω χαρτί να γράψω
Παράλληλα με κάθε δρόμο
απλώνονται βαθιές σκοτεινές κοιλάδες
Γλιστρώ κάτω
Σκαρφαλώνω πάνω
Κρέμομαι από ένα κορδόνι
που με δένει με τον αφαλό της σελήνης
Χτυπώ άγνωστες πόρτες
Κρύβομαι πίσω από μια τρεμάμενη σκιά
Ακούω την μελωδική φωνή της μητέρας μου
Ο ουρανός έρχεται πιο κοντά
Πάω στο βασίλειο του θανάτου
Το μπλε φως
αγκαλιάζει όλους τους δρόμους
κι εγώ δεν ξυπνώ ποτέ πια
[ Από τη συλλογή Αργούν οι λέξεις, (Orden är försände, 2021), σ. 21, 25 ]
Η Γιλά Μοσάεντ (Jila Mossaed) γεννήθηκε στην Τεχεράνη το 1948. Μετά τις σπουδές στης στο Ιράν και στις ΗΠΑ, το 1986, κι ενώ ήταν ήδη γνωστή ποιήτρια, εκδιώχθηκε από την εργασία της και εξαναγκάστηκε από το καθεστώς των Μουτζαχεντίν να διαφύγει από την πατρίδα της με τον σύζυγο και τα παιδιά της ζητώντας άσυλο στη Σουηδία. Ξεριζωμένη έχει υποστεί την απώλεια των αγαπημένων προσώπων, του τόπου, της γλώσσας και της κοινωνικής υπόστασης, βίωσε την ξενότητα που συνιστά η συνθήκη και τη βωβότητα λόγω άγνοιας της γλώσσας. Το 1997, μετά από ένδεκα χρόνια διαμονής, εξέδωσε την πρώτη ποιητική συλλογή της στα σουηδικά, δηλώνοντας: «Το να ζεις στην εξορία συνιστά μια διαρκή πάλη ενάντια σε όλα αυτά που αρνούνται σε κάποιον τη μνήμη του. Το να γράφεις στη γλώσσα της εξορίας είναι το ίδιο με το να δημιουργείς έναν χώρο στη μνήμη αυτής της χώρας. Είναι ένας μεγάλος θρίαμβος ν’ αποτελέσεις μέρος της ιστορίας της λογοτεχνίας μιας ξένης γλώσσας»
Το ποιητικό και λογοτεχνικό έργο της Jila Mossaed έχει τιμηθεί με πολλά και σημαντικά βραβεία, όπως τα Βραβεία Karl Vennberg, Erik Lindegren και Jan Fridegård. Το 2018 εκλέχτηκε ισόβιο μέλος της Σουηδικής Ακαδημίας και αποτελεί την μόνο μέλος της χωρίς Σουηδική εντοπιότητα από την έναρξη της λειτουργίας της Ακαδημίας ως φορέας απονομής του Βραβείου Νομπέλ. Μέχρι το 2021, παράλληλα με εκδόσεις στα περσικά, έχει εκδώσει εννιά ποιητικά βιβλία, όλα ευπώλητα, ορισμένα από τα οποία έχουν μεταφραστεί και εκδοθεί στα γαλλικά, τα ισπανικά, τα αγγλικά και στα ελληνικά, ενώ ποιήματά της μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες.
Έχει πει:
«Γράφω γιατί πονάει να φέρεις μέσα σου τόσο οδυνηρές λέξεις και εικόνες. Έχω παλιά, βαθιά και χιλιετή τραύματα στην ψυχή μου. Οι λέξεις είναι το αντίδοτό μου, το λίκνο μου και ο τάφος μου. Γράφω γιατί φέρω μέσα μου την κρυμμένη φωνή της γυναίκας, κρυμμένα ένστικτα και χλωμά πρόσωπα.».
Επίσης έχει δηλώσει: «Κάθε γλώσσα που μου δίνει την ελευθερία να εκφράζομαι ενάντια στην αδικία είναι γλώσσα της καρδιάς μου».
Η Γιλά Μοσάεντ με άτιτλα και ολιγόστιχα ποιήματα, μέσα από το προσωπικό βίωμα και την οικουμενική θέαση του ξεριζωμού, υμνεί τη δικαιοσύνη και την αγάπη, στοχάζεται και οραματίζεται την εσωτερική αφύπνιση, συμφιλίωση και κατάφαση του ατόμου, ως πρόσωπο και ως συλλογικότητα, με τον εαυτό και την ανθρώπινη μοίρα του, με τον άλλον, με το φυσικό στοιχείο, με τον χρόνο και τον κόσμο, με τη ζωή και τον θάνατο. Φαντάζει σαν μια μητρική αρχετυπική μορφή που με τις λέξεις της θηλάζει τη δίψα που υπάρχει στον κόσμο για ελευθερία, δικαιοσύνη, ομορφιά και αγάπη.
Αρχικά μετέφρασα και ενέταξα πέντε ποιήματά της στο δίγλωσσο βιβλίο Δέρμα από πεταλούδες. Επιλογές σουηδικής ποίησης (Intellectum 2018). Στη συνέχεια στο βιβλίο με τίτλο Μου δίνεις την ελευθερία να μην ανήκω (Βακχικόν 2021), ανθολόγησα και μετέφρασα πενήντα δύο ποιήματα από τα πέντε τελευταία μέχρι τότε ποιητικά βιβλία της, δώδεκα από αυτά είναι από την Όγδοη χώρα για την οποία της απονεμήθηκε το γαλλικό βραβείο ποίησης Max Jacob étranger 2022. Τα δυο μεταφρασμένα ποιήματα είναι από την τελευταία της ποιητική συλλογή, Αργούν οι λέξεις (Orden är försände, 2021).