Αθήνα, 28 Φεβρουαρίου 2022
Αγαπητέ κύριε Μακέ,
Απαντώ, με μικρή καθυστέρηση είναι η αλήθεια, στην επιστολή σας με ημερομηνία 15 Αυγούστου 1851 προκειμένου να σας διαβεβαιώσω ότι κατανοώ τις αιτιάσεις σας σε βάρος του κυρίου Αλέξανδρου Δουμά, ο οποίος δεν αναφέρει την συμβολή σας στην συγγραφή ούτε στην επιτυχία των μυθιστορημάτων του, παρόλο που αυτή είναι προφανής στους λογοτεχνικούς και εκδοτικούς κύκλους, αν όχι και στους αναγνώστες. Είναι δηλαδή γνωστό ότι ο κύριος Αλέξανδρος Δουμάς χρησιμοποιεί πλήθος βοηθών, οι οποίοι του παραδίδουν ημερησίως πολυσέλιδα κείμενα, όπου αναπτύσουν, σύμφωνα με τις εντολές του, την πλοκή και τους χαρακτήρες ενός ή περισσότερων μελλοντικών λογοτεχνικών έργων, κείμενα τα οποία εκείνος συμπληρώνει, επεκτείνει, πετάει, ολοκληρώνει ταχύτατα, υπογράφει ως δικά του δημιουργήματα και τα παραδίδει στον εκδότη του, δίχως άμεση ή έμμεση μνεία των συνεργατών του, οι οποίοι αποκαλούνται πλέον "νέγροι", δηλαδή σκλάβοι κωπηλάτες στην γαλέρα της δόξας του. Τίθεται συνεπώς το ερώτημα αν ο κύριος Αλέξανδρος Δουμάς θα ήταν "ο Δουμάς" δίχως τους "νέγρους" του, ένας εκ των οποίων (o σπουδαιότερος, λέγεται) είσαστε εσείς. Προκύπτει άρα το ερώτημα "ποιός ο Δουμάς και ποιός ο Μακέ;"
Κατανοώ απολύτως την πικρία σας για την υπό τις ανωτέρω συνθήκες έλλειψη αναγνώρισης της εξαντλητικής ημερήσιας εργασίας σας, η οποία επιπλέον δεν συνοδεύεται, ως εικάζω, από ανάλογο οικονομικό αντίκρυσμα. Όμως, η προφορική, όπως γνωρίζω, συμφωνία που ορίζει τις υποχρεώσεις σας και εκείνες του κυρίου Αλέξανδρου Δουμά ισχύει από το 1843, με αποτέλεσμα να έχουν κυκλοφορήσει ως σήμερα, δηλαδή εντός μίας οκταετίας, δεκατρία μυθιστορήματα και τέσσερις συλλογές διηγημάτων του κυρίου Αλέξανδρου Δουμά, χρονικό διάστημα κατά το οποίο και εσείς έχετε εκδώσει παραλλήλως (με την υπογραφή σας, εννοώ) μυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, θεατρικά έργα, ένα λιμπρέτο όπερας, εξασφαλίζοντας περίοπτη θέση στο νεκροταφείο του Περ Λασαίζ και μεγαλειώδες μνημείο αθανασίας, όπου σε λευκό μάρμαρο έχουν χαραχτεί (στα αριστερά) τίτλοι πασίγνωστων μυθιστορημάτων του κυρίου Αλέξανδρου Δουμά, στα οποία εσείς συμβάλατε καθοριστικώς και (στα δεξιά) τίτλοι έργων σας. Αντιλαμβάνεστε πως ο περαστικός θα διαβάσει το μνημείο εξ αριστερών προς τα δεξιά.
Η απόφασή σας να προχωρήσετε στην καταγγελία της ισχύουσας (προφορικής επαναλαμβάνω) συμφωνίας και να ζητήσετε δικαστικώς οικονομικό αντάλλαγμα το οποίο αντιστοιχεί κατά τους υπολογισμούς σας στις παρασχεθείσες συνεπείς υπηρεσίες σας, δεν τυγχάνει της έγκρισής μου. Το επιχείρημά μου είναι ότι καθ' όλο το διάστημα της συνεργασίας σας με τον κύριο Αλέξανδρο Δουμά, δεν υπήρξε διάκριση, οικονομική ή άλλη, στην αντιμετώπιση των αποκαλούμενων "νέγρων" και δεν προκύπτει βλάβη της προσωπικότητάς σας, ούτε απαξίωση των προσφερθεισών υπηρεσιών σας. Ούτε υπήρξε έγγραφη διαμαρτυρία εκ μέρους σας, ούτε καν εκ μέρους άλλου ή άλλων "νέγρων", ικανή να στοιχειοθετεί ζήτημα δικαιοσύνης. Από την άλλη πλευρά, ο κύριος Αλέξανδρος Δουμάς θα υποστηρίξει ότι σας έχει ευνοήσει, εφόσον οι τίτλοι των πασίγνωστων μυθιστορημάτων του κοσμούν το μνημείο σας.
Τούτων δοθέντων, απαντώ στο ερώτημα "ποιός ο Δουμάς και ποιός ο Μακέ;": "Ο Δουμάς δίχως τον Μακέ θα ήταν ο Δουμάς. Τι θα ήταν ο Μακέ δίχως τον Δουμά!" Η λογοτεχνία, βλέπετε, δεν δείχνει έλεος σε "νέγρους". Θέλω να πω πως ορθώς η σορός του κυρίου Αλέξανδρου Δουμά βρίσκεται στο Πάνθεον και εσείς στο νεκροταφείο του Περ Λασαίζ. Οι ανισότητες είναι ιδιον της Τέχνης, η οποία πάντα διαβάζει τα μνημεία εξ αριστερών προς τα δεξιά: στο Πάνθεον όποιος βρίσκεται αριστερά. Όχι ότι το μνημείο στο νεκροταφείο Περ Λασαίζ δεν είναι άξιο λόγου.
Παρακαλώ να δεχτείτε, Αγαπητέ Κύριε Μακέ, την έκφραση των καλύτερων προσωπικών μου αισθημάτων.[1]
[1] Je vous prie de bien vouloir agréer, Cher Monsieur Maquet, l'expression de mes sentiments les plus distingués.