Εικονογράφηση: Νικόλας Καλαϊτζάκης

Το πασόψαρο ή ψάρι του Αλή

Το πασόψαρο ή ψάρι του Αλή ήταν ένα μεγαλοπρεπές και δυνατό ψάρι, πολύ πιο εντυπωσιακό από το ψάρι του Μάρκους Πφίστερ ή το γλυπτά ψάρια του Γιώργου Κυπρή. Το πασόψαρο ζούσε αποκλειστικά στη λίμνη των Ιωαννίνων και κανείς ψαράς, ποτέ, δεν κατάφερε να το πιάσει στα δίχτυα του, όσο κι αν προσπάθησε.
Κυκλοφορούσε στη λίμνη τις νύχτες χωρίς φεγγάρι κι έκανε μπαμ από μακριά, τα λέπια του άστραφταν σαν χρυσά, τα πτερύγιά του έλαμπαν, λες και ήταν φτιαγμένα από πολύτιμες πέτρες και η πλευρική του γραμμή αντανακλούσε φωτεινές δέσμες, καθώς έσχιζε το νερό σαν να είχε περασμένα στη μέση του μαλαματένια ξιφάρια.
Σύμφωνα με τις διηγήσεις του γιατρού Χένρυ Χόλαντ, έμπιστου φίλου του Αλή πασά, ο δαιμόνιος Αλής ο Βελεστινλής, τον χειμώνα του 1815, αποκάλυψε σε ένα ψάρι, που είχε εγκλωβιστεί στον πάγο της λίμνης και το έσωσε από βέβαιο θάνατο, σε ποιο σημείο, στα κατάβαθα της λίμνης, είναι κρυμμένος ο περίφημος θησαυρός του, με την υποχρέωση, όταν αυτός θα έχει φύγει από τη ζωή, να περιφέρει τον θησαυρό, του εφ΄ όρου ζωής, στη λίμνη κάθε νύχτα χωρίς φεγγάρι. Σημειωτέον ότι ο Αλή πασάς ο Βελεστινλής δεν έτρωγε ποτέ ψάρια.

Ο Ιβιγιάλ

Ο Ιβιγιάλ ήταν ένα μεγαλόσωμο επιθετικό υδρόβιο, που έμοιαζε με πελώριο κατάμαυρο χέλι, με ουρά μεγαλύτερη από διακόσια μέτρα. Σύμφωνα με τους θρύλους των Βίκινγκς, έπεσε από τον ουρανό στις ακτές του Στάβανγκερ της Νορβηγίας και αναστάτωσε με την παρουσία του όλη την εκεί υδρόβια ζωή. Τότε, ο Αλφαντούρ, το πνεύμα της θάλασσας και πατέρας των θεών των Σκανδιναβών, το ρώτησε τι θέλει για να φύγει και να σταματήσει να αναστατώνει το βυθό. Το επαρμένο και θρασύ υδρόβιο του ζήτησε να γίνει θεός, ισάξιος με αυτόν. Ο Αλαφαντούρ αρνήθηκε και ο Ιβιγιάλ, για να τον εκδικηθεί, άρχισε να κατασπαράσσει τις γέννες των άλλων ψαριών, να διαλύει τις φωλιές τους και να διασταυρώνεται με άλλα υδρόβια.
Οι τερατόμορφοι απόγονοί του έβγαιναν στη στεριά και σκότωναν τα άλογα, τους ταράνδους και τρομοκρατούσαν τον κόσμο. Τότε οι Βίκινγκς, προκειμένου να αντιμετωπίσουν το κακό, άρχισαν να το κυνηγούν κι αυτό όλο τους ξέφευγε, κολυμπώντας ανοιχτά, προς τη Βόρεια θάλασσα. Αποφασισμένοι να το πιάσουν και να το τιμωρήσουν οι Βίκινγκς, έφτιαξαν καινούργια, γρήγορα καράβια και πέρασαν, κυνηγώντας το, το στενό της Μάγχης, τον Βισκαϊκό κόλπο και τη θάλασσα του Αλμποράν, μέχρι που το βρήκαν εξαντλημένο στο κόλπο της Πάλμα ντε Μαγιόρκα κι εκεί το έγδαραν ζωντανό και το αποκεφάλισαν.
Εκ των υστέρων αντιλήφθηκαν οι Βίκινγκς πόσο κερδισμένοι βγήκαν από αυτό το κυνηγητό, γιατί γνώρισαν καινούργιους τόπους, ανάπτυξαν το εμπόριο και πλούτισαν. Για να εξευμενιστούν για τη βάρβαρη συμπεριφορά τους και για να το τιμήσουν για το καλό που τους έκανε, το ονόμασαν Ιβιγιάλ και το όρισαν ως ισάξιο του θεού Θωρ και της θεάς Φρέγια, προστάτιδας του έρωτα, που πάντα γλυκοκοίταζε το παράξενο υδρόβιο που έμοιαζε με χέλι, από την πρώτη στιγμή που απροσδόκητα εμφανίστηκε στο Στάβανγκερ.

Ο ιχθυόχαρος

Ο ιχθυόχαρος είναι το πιο μικρό ψάρι του πλανήτη, μικρότερο κι απόερυθροκύτταρο. Είναι το μοναδικό ψάρι που ζει στη θαλάσσια περιφέρεια του εγκεφάλου μας.
Η πρώτη αναφορά για την παρουσία του ιχθυόχαρου στη θαλάσσια περιφέρεια του εγκεφάλου μας, έγινε από τον σοφό κινέζο Σιούν Κουάνγκ, γύρω στο 210 π.χ . Έπειτα, ο αιγύπτιος φιλόσοφος Φίλων ο Αλεξανδρεύς απέδειξε ότι ο αυξημένος αριθμός ιχθυόχαρων προκαλεί ευεξία μεγάλη και αμέτρητη χαρά, σαν αυτή που νιώθουν οι άνθρωποι που ζουν κοντά στη θάλασσα, σε ποταμούς και σε οάσεις.
Στο μοναστήρι Τζόκανγκ, στο Θιβέτ, γίνονταν επιτυχείς μεταμοσχεύσεις ιχθυοχάρων, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να ζουν μέσα στη χαρά μέχρι τα βαθιά τους γεράματα, ενώ οι ψαράδες του Άνγκ Μπανγκ στο Βιετνάμ συνεχίζουν να στολίζουν τους περίτεχνους τάφους που φτιάχνουν με ομοιώματα του ιχθυοχάρου για να είναι χαρούμενη η μεταθανάτια ζωή.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται κατακόρυφη πτώση του πληθυσμού του ιχθυοχάρου σε όλο τον κόσμο, αλλά η επιστημονική κοινότητα, για ώρες, αρνείται να διερευνήσει το ζήτημα, θεωρώντας εκ προοιμίου αδιανόητο, η χαρά να εξαρτάται από ένα ψάρι που το δεύτερο συνθετικό του ονόματός του είναι ο Χάρος.

Ο ποταμιάνος

Ο ποταμιάνος, ως είδος μεσογειακής ιχθυοπανίδας, αναγνωρίστηκε πρόσφατα από τον καθηγητή Παναγιώτη Οικονομίδη του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου της Θεσσαλονίκης. Το εντόπισε, εξερευνώντας τον κόλπο του Μύρτου της Κεφαλονιάς, εκεί που κατέβαινε ο Κεφαλλονίτης συγγραφέας Θέμος Ποταμιάνος και ρέμβαζε τα δειλινά. Ο συγγραφέας ξέχασε μια μέρα το βιβλίο του με τίτλο Γιαλό-Γιαλό στην παραλία, το βιβλίο το πήρε το κύμα κι ένα από τα ψάρια που περιέγραφε εκεί, ξεπήδησε μέσα από τις σελίδες του κι άρχισε να κολυμπά. Ο καθηγητής Παναγιώτης Οικονομίδης, που κατέγραψε το νέο είδος, του έδωσε το όνομα «ποταμιάνος» προς τιμήν του Θέμου Ποταμιάνου, αν και το ψάρι αυτό δεν ζει στα ποτάμια παρά μόνο στη θάλασσα.